De term Shirk stamt af van het Arabische woord 'Shuraka', wat 'associëren' betekent. In de Islamitische context betekent dit het toekennen van partners aan Allah.
Shirk kan op verschillende manieren gebeuren, zoals het geloven in een andere god naast Allah of het delen van één van Zijn eigenschappen met een ander.
De Islam legt veel nadruk op de Tawheed, en Shirk is het tegenovergestelde hiervan. Daarom wordt Shirk gezien als de grootste zonde binnen de Islam. Het is een ernstige onrechtvaardigheid om Allah partners toe te kennen terwijl Hij de Enige Almachtige God is die geen anderen nodig heeft.
Het toekennen van partners aan Allah is zeker een grote onrecht.
[31:13 Quran]
Waarlijk, Allah vergeeft het niet als er met Hem deelgenoten worden aanbeden, maar daarnaast vergeeft Hij wat Hij wil, en iedereen die Allah deelgenoten toekent, heeft zeker een afschuwelijke zonde begaan.
[4:48 Quran]
Shirk kan op twee manieren voorkomen, namelijk als kleine of als grote Shirk. Het verschil tussen deze twee vormen ligt in de schade en impact die ze veroorzaken.
Bij kleine Shirk verlaat de persoon die de zonde begaat de Islamitische religie niet, terwijl dat bij grote Shirk wel het geval is.
In de Islam kent Shirk twee vormen, namelijk kleine en grote Shirk. Allah waarschuwt in de Quran vooral voor het plegen van grote Shirk, omdat dit ervoor zorgt dat een persoon niet langer als moslim gezien kan worden.
In de Profetische overleveringen, ook wel de Hadith genoemd, wordt een beschrijving gegeven van kleine Shirk. Deze beschrijving komt niet voor in de Quran.
Kleine Shirk, ook wel bekend als Shirk Asghar, omvat daden die kunnen leiden tot grote Shirk, de meest ernstige vorm van afgoderij in de Islam.
Deze daden zijn nogal verborgen en daarom is het belangrijk ervoor te waken, zodat men hier niet in komt te vervallen.
Islamitische geleerden waarschuwen voor deze daden en er zijn verschillende overleveringen die voorbeelden geven van wat onder kleine Shirk valt.
Ar-Riyaa en het zweren op iets of iemand naast Allah zijn vormen van kleine Shirk, die verboden zijn in de Islam.
Ar-Riyaa betekent dat iemand aanbiddingen doet om geprezen te worden door anderen. Het zweren op iets of iemand naast Allah ondermijnt de Eenheid van Allah.
De Boodschapper van Allah (ﷺ) zei:
"Ik ben bang dat jullie zullen vallen voor kleine afgoderij." Ze vroegen: "Wat is kleine afgoderij, O Boodschapper van Allah?" Hij antwoordde: "Het is opscheppen in aanbidding om gezien te worden door anderen. Allah de Almachtige zal tegen hen zeggen op de Dag der Opstanding wanneer mensen beloond worden voor hun daden: Ga naar degenen voor wie je geprezen wilde worden in de wereld en kijk of je jouw beloning bij hen zult vinden."
(Musnad Ahmad hadith 23119)
Het is inderdaad verboden om te zweren op iets of iemand naast Allah in de Islam. Dit komt omdat het de Eenheid van Allah ondermijnt en afgoderij is.
Het is belangrijk om te onthouden dat het niet alleen verboden is om te zweren op anderen naast Allah, maar ook om te zweren op andere dingen, zoals bezittingen of plaatsen. De enige waar we op mogen zweren is Allah.
De grote vorm van Shirk is het toekennen van partners aan Allah op een manier die de Eenheid van Allah ondermijnt. Als iemand dit doet, betekent dit dat hij of zij de Islam verlaat.
Een voorbeeld van deze afgoderij is het toekennen van Allah's Eigenschappen of Namen aan iets of iemand anders. Het plegen van grote Shirk wordt gezien als de grootste zonde in Islam.
Waarlijk, Allah vergeeft het niet als er met Hem deelgenoten worden toegekend, maar daarnaast vergeeft Hij wat Hij wil, en iedereen die Allah deelgenoten toekent, heeft zeker een afschuwelijke zonde begaan.
[Soera-Nisa' 4:48]
Er zijn verschillende scenario's waarbij mensen partners toekennen aan Allah. Deze scenario's zijn opgedeeld in drie categorieën.
Het toekennen van partners aan Allah is het tegenovergestelde van Tawheed, wat de Eenheid van Allah betekent. De drie categorieën van het toekennen van partners aan Allah gaan tegen de vormen van Tawheed in.
Het is grote Shirk als iemand Allah's Namen deelt met anderen. Bijvoorbeeld: Als iemand beweert dat hij of zij Ar-Rahmaan is naast Allah.
Dit betekent dat deze persoon op dezelfde manier als Allah de Meest Genadevolle is. Dit is echter onmogelijk, omdat Allah de Enige is met al Zijn Namen en Eigenschappen. Het delen van Zijn Namen met anderen is dus verboden in de Islam.
Het aanbidden van een persoon of object naast Allah, in liefde, gehoorzaming, vrees of daden, wordt gezien als grote Shirk in de Islam. Dit is omdat niemand het recht heeft om naast Allah aanbeden te worden.
Het claimen dat een andere persoon of object macht heeft over de creatie is ook grote Shirk. Dit komt omdat alleen Allah macht heeft over Zijn creatie. Niemand anders heeft die krachten.
Als een persoon deze afschuwelijke daad pleegt, kan hij in twee categorieën vallen. Afhankelijk van welke categorie Shirk hij pleegt, zijn er straffen voor deze persoon, zowel in het huidige leven als in het hiernamaals.
Bij het verrichten van afgoderij die binnen de categorie "kleine Shirk" valt, zal een persoon niet direct verantwoordelijk gehouden worden. Dit komt omdat de kleine Shirk vaak verborgen is en pas echt bekend wordt door de Hadith bronnen.
Wanneer we bidden, leren we dat volledig en zuiver voor Allah te doen. Als een persoon opschept om gezien te worden door anderen, dan wordt de waarde en beloning van deze daad tenietgedaan.
De Boodschapper van Allah (ﷺ) zei:
"Ik ben bang dat jullie zullen vallen voor kleine afgoderij." Ze vroegen: "Wat is kleine afgoderij, O Boodschapper van Allah?" Hij antwoordde: "Het is opscheppen in aanbidding om gezien te worden door anderen. Allah de Almachtige zal tegen hen zeggen op de Dag der Opstanding wanneer mensen beloond worden voor hun daden: Ga naar degenen voor wie je geprezen wilde worden in de wereld en kijk of je jouw beloning bij hen zult vinden."
(Musnad Ahmad hadith 23119)
De kleine vorm van Shirk, ook wel Shirk Asghar genoemd, kan door Allah vergeven worden als Hij dat wil. Dit kan betekenen dat een persoon meteen of later vergeven wordt, en dat die persoon eventueel eerst gestraft kan worden in het hellevuur.
Het is aan Allah of Hij een persoon eerst wilt bestraffen, omdat Shirk Asghar de vorm is die vergeven kan worden en die niet leidt tot uittreding uit de religie.
De grotere variant van Shirk, ook wel bekend als grote Shirk, is de meest ernstige vorm van afgoderij. Het betekent dat een persoon Allah's Namen of Eigenschappen deelt met anderen, of dat ze anderen of objecten aanbidden in plaats van of naast Allah.
Als gevolg van deze daad wordt een persoon geclassificeerd als 'Mushrik': polytheïst. Dit leidt tot het verlaten van de Islam en het voor eeuwig verblijven in het hellevuur. Daarom is het belangrijk om voorzichtig te zijn door grote Shirk te vermijden, omdat het de grootste zonde is in Islam.
Voorwaar, degenen die ongelovig waren en stierven terwijl zij ongelovig waren, op hen rust de vloek van Allah en van de engelen en de mensen samen. Eeuwig levenden zijn zij daarin (de Hel). En voor hen zal de bestraffing niet verlicht worden, noch zal hen uitstel gegeven worden.
Quran 2:161-162
Het plegen van kleine Shirk wordt in enkele gevallen geëxcuseerd. Denk bijvoorbeeld aan een gebrek aan informatie of kennis over een specifieke daad hiervan.
Het plegen van grote Shirk is een ernstig misdrijf in de Islam. Over het algemeen worden er geen excuses geaccepteerd voor het verrichten van Shirk. Er zijn echter twee uitzonderingsgevallen waarbij het verrichten van Shirk wordt geëxcuseerd.
Een persoon wordt niet verantwoordelijk gehouden voor handelingen die onbewust zijn verricht. Dit geldt voor zowel Shirk als andere zonden. Het zou bijvoorbeeld onrechtvaardig geweest zijn om een kind of verstandelijk beperkte te bestraffen.
De Profeet (ﷺ) zei:
"De pen is opgeheven van drie (niet geregistreerd): van de slaper tot hij wakker wordt, van het kind tot hij puber wordt, en van de krankzinnige totdat hij weer bij zinnen komt of herstelt."
(Sunan An-Nasa'i Book 27, Hadith 44)
Zo kun je op verschillende manieren onbewust zijn. Denk bijvoorbeeld aan het uitspreken van een woord waarvan je de betekenis niet kent. Of wanneer je onbewust bent waar een bepaalde daad eigenlijk voor staat.
En er rust geen zonde op jullie als jullie (onbewust) een fout begaan, maar wel in wat jullie harten zich hebben voorgenomen. En Allah is Vergevingsgezind, Genadevol.
(33:5 Quran)
Als een moslim bedreigd wordt om een daad te doen die grote Shirk is, dan krijgt de moslim hiervoor een excuus. Dit is een gunst van Allah voor moslims die in deze situatie terechtkomen.
Dit excuus geldt echter niet als de bedreiging alleen licht is en het leven van de moslim niet in gevaar is.
Er is nog een voorwaarde voor dit excuus, namelijk dat het hart van de moslim niet opengesteld moet zijn voor ongeloof. Dit betekent dat het hart van de moslim in het geloof moet blijven wanneer hij of zij de daad van grote Shirk pleegt in een situatie van bedreiging.
Iedereen die ongelovig aan Allah is nadat hij geloofd heeft, behalve die ertoe gedwongen wordt en in wiens hart nog geloof is – maar wie zijn hart voor het ongeloof openstelde – over hen is de Wraak van Allah en voor hen is een geweldige bestraffing.
(16:106 Quran)
Wil je testen hoeveel je van Shirk afweet? Met de kleine quiz van vijf vragen krijg je daar een beter beeld van.
Abu Athari schrijft over basisprincipes binnen de Islam. Hij zet zijn kritische en goed onderzochte wijze in om de correcte kennis te verspreiden.
Zit je met vragen waar je graag een antwoord op wilt krijgen? Stel jouw algemene of specifieke vraag over de Islam. We staan voor je klaar en geven je binnen 48 uur antwoord.
Vraag stellen
