Oordeel over schaken in islam | Fitrah Tawheed

Is schaken haram?

Schaken is een populair spel dat door veel verschillende soorten mensen wordt gespeeld, van jong tot oud. Er is nogal veel over schaken overgeleverd door de Salaf Saliheen. Sommige geleerden beschouwen schaken als haram, terwijl anderen het als makruh (niet leuk) of gewoon als halal beschouwen.

Het oordeel over schaken is haram wanneer er sprake is van gokken. Wanneer er geen sprake is van gokken, wordt dit toegestaan om te spelen. Het wordt makruh wanneer een persoon hieraan verslaafd raakt, omdat dit een persoon zijn plichten en belangrijke dingen in het leven kan doen laten verwaarlozen.

In dit artikel krijg je de overleveringen te zien van de Salaf Saliheen over de toelaatbaarheid van schaken, en dit geldt ook voor soortgelijke spellen zoals dammen.

Salaf Saliheen over dat schaken toegestaan is

شهادة أهل اللعب (قال الشافعي) رحمه الله تعالى: يكره من وجه الخبر اللعب بالنرد أكثر مما يكره اللعب بشئ من الملاهي ولا نحب اللعب بالشطرنج وهو أخف من النرد
[كتاب الأم - الإمام الشافعي - ج ٦ - الصفحة ٢٢٤]

Imam Shafi'i vindt schaken makruh, en hij vindt schaken een lichtere kwestie dan het spelen met dobbelstenen." [Kitab al-Umm 6/224]

حدثني صالح، حدثني علي، سمعت يحيى يقول: دخل محمد بن إسحاق على الأعمش، فكلموه فيه ونحن قعود، ثم خرج الأعمش وتركه في البيت. فلما ذهب قال الأعمش: قلت له: شقيق، فقال، قل: أبو وائل، قال: وقال، زودني من حديثك حتى آتي به المدنية. قال: قلت: صار حديثي طعاما. وكنت آتي شقيق بن سلمة، وبنو عمه يلعبون بالنرد والشطرنج، فيقول: سمعت أسامة بن زيد، وسمعت عبد الله، وهم لا يدرون فيم نحن؟
[سير أعلام النبلاء - الذهبي - ج ٦ - الصفحة ٢٣١]

Al-A'mash zei: "Ik kwam naar Shaqiq ibn Salamah en zijn neefjes waren aan het schaken en dobbelen." [Siyar A'lam al-Nubalaa 6/231]

Dobbelen is een ander spel wat best bekend is, zie het oordeel hiervan.

قال المزني رحمه الله سمعت الشافعي يقول كان سعيد بن جبير يلعب بالشطرنج
[مختصر المزني - إسماعيل المزني - الصفحة ٣١١]

Al-Muzani hoorde Imam Shafi'i zeggen dat Sa'eed Ibn al-Jubayr schaakte. [Mukhtasar al-Muzani 311]

حدثنا عيسى بن محمد قال: حدثنا روح، عن هشام قال: ذكروا عند محمد بن سيرين الشطرنج فقال إنما الشطرنج رفق
[مسائل حرب الكرماني ت فايز ج2 ص933]

Schaken werd genoemd en Muhammad Ibn Sireen zei dat het oké is. [Masail Al-Karmani 2/933]

وحدّثني الزّياديّ قال: حدّثنا حماد بن زيد عن هشام بن حسان قال: سئل ابن سيرين عن اللّعب بالشّطرنج فقال: لا بأس به هو رفق.
[ص444 - كتاب عيون الأخبار]

Muhammad Ibn Sireen werd gevraagd over schaken, hij zei dat er niets mis mee is. [Kitab Uyun al-Akhbar page 444]

حدثنا خلف بن القاسم قال حدثنا الحسن بن رشيق قال حدثنا علي بن سعيد (قال) (4) حدثنا الصلت بن مسعود قال حدثنا حماد بن زيد عن هشام عن محمد بن سيرين أنه لم يكن يرى بأسا بلعب الشطرنج إذا لم يكن قمارا
[التمهيد - ابن عبد البر - ج ١٣ - الصفحة ١٨٢]

Muhammad Ibn Sireen zei dat er niets mis is met schaken, zolang er maar geen sprake is van gokken. [Al-Tamheed 13/182]

حدثنا أبو معن قال: حدثنا وهب بن جرير قال: حدثنا أبي، عن أخيه يزيد بن حازم قال: رأيت محمد بن المنكدر يلعب بالشطرنج على بابه
[مسائل حرب الكرماني ت فايز ج2 ص933]

Yazid Ibn Haazim zei: "Ik zag Muhammad Ibn Al-Munkadir aan zijn deur schaken." [Masail Al-Karmani 2/933]

حدثنا زكريا الساجي حدثني أحمد بن محمد حدثنا الرمادي قال سمعت سفيان يقول رأيت إبراهيم الهجري وقد أقاموه في الشمس يستخرج منه شئ وكان يلعب بالشطرنج
[الكامل - عبد الله بن عدي - ج ١ - الصفحة ٢١٢]

Sufyan zei: "Ik zag Ibrahim al-Hijri zitten en er scheen wat zonlicht op hem, en hij was aan het schaken." [Al-Kaamil 1/212 van Ibn 'Adiy]

حدثني أبي قال حدثنا وكيع قال قال شعبة وذكر ناجية يعني بن سعد فذكر لعب الشطرنج كأنه عابه
[العلل - أحمد بن حنبل - ج ١ - الصفحة ١٨٥]

Shu'bah zei dat Naajiyyah Ibn Ka'b schaak speelde. [Al-'Ilal 1/185 van Imam Ahmad]

حدّثني الزّياديّ قال: قال حماد بن زيد عن أيوب قال: دخلت على رجل من الفقهاء وهو يلعب بالشّطرنج
[ص444 - كتاب عيون الأخبار]

Ayyub al-Sikhtiyani zei dat hij een man onder de Fuqaha had gevonden die aan het schaken was. [Kitab 'Uyun al-Akhbar page 444]

Abu Athari schrijft over basisprincipes binnen de Islam. Hij zet zijn kritische en goed onderzochte wijze in om de correcte kennis te verspreiden.