Het begrip 'Kufr duna Kufr' betekent ongeloof minder dan ongeloof, ofwel kleine ongeloof (kleine kufr).
Deze uitdrukking werd oorspronkelijk gebruikt in de context van oordelen/regeren met iets anders dan wat Allah heeft geopenbaard. Het werd geïntroduceerd door Ibn Abbas en later overgenomen door Tawus en ‘Ata.
In dit artikel kun je meer lezen over Kufr duna Kufr en de kwestie van oordelen met iets anders dan wat Allah heeft neergezonden.
Er is overgeleverd van Ibn Abbas dat hij zei: “Kufr duna Kufr.” Deze overlevering is vermeld door meerdere geleerden van de Salaf Saliheen, waaronder: Ahmad ibn Hanbal, Ibn Abi Hatim, Daarimi, Al-Qasim ibn Sallam en Al-Maruzi.
Hoewel sommigen zeggen dat deze specifieke overleveringen van Ibn Abbas zwakheden bevatten, dachten de Salaf Saliheen daar anders over en accepteerden zij deze overleveringen.
١٤١٤ - حَدَّثَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ: ثنا وَكِيعٌ، عَنْ سُفْيَانَ، عَنْ مَعْمَرٍ، عَنِ ⦗١٥٩⦘ ابْنِ طَاوُسٍ، عَنْ أَبِيهِ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ: " {وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ} [المائدة: ٤٤] قَالَ: «هِيَ بِهِ كُفْرٌ، وَلَيْسَ كَمَنْ كَفَرَ بِاللَّهِ، وَمَلَائِكَتِهِ، وَكُتُبِهِ، وَرُسُلِهِ»
[السُّنَّة للخلال - المجلد ٢ - الصفحة ١٥٨]
Al-Khallal vermeldde via Abu Bakr al-Marwadhi van Ahmad ibn Hanbal van Waki' van Sufyan van Ma'mar van Ibn Tawus van Tawus van Ibn Abbas, die de vers vermeldde: 'En wie niet oordeelt met wat Allah heeft neergezonden, zij zijn de ongelovigen':
"Dit is kufr, maar niet zoals de kufr in Allah, Zijn engelen, Zijn boeken en Zijn boodschappers."
[Al-Sunnah van Al-Khallal - Deel 2 - Pagina 158]
عبد الرزاق عن معمر عن ابن طاوس عن أبيه قال سئل ابن عباس عن قوله ومن لم يحكم بما أنزل الله
فأولئك هم الكافرون قال هي كفر قال ابن طاوس وليس كمن كفر بالله وملائكته ورسله
تفسير القرآن - عبد الرزاق الصنعاني - ج ١ - الصفحة ١٩١
Abdurrazzaq vermeldde via Ma'mar van Ibn Tawus van Tawus van Ibn Abbas, die uitleg gaf over de vers 'Wie niet oordeelt met wat Allah heeft neergezonden, zij zijn de ongelovigen':
"Dit is kufr." Ibn Tawus zei: "Maar niet zoals de kufr in Allah, Zijn engelen, Zijn boeken en Zijn boodschappers."
[Tafsir Abd al-Razzaq deel 1 pagina 191]
قال الخلال: قال أبو بكر: ١٤١٧ - حَدَّثَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ: ثنا وَكِيعٌ، قَالَ: ثنا سُفْيَانُ، عَنِ ابْنِ جُرَيْجٍ، عَنْ عَطَاءٍ، قَالَ: «كُفْرٌ دُونَ كُفْرٍ، وَظُلْمٌ دُونَ ظُلْمٍ، وَفِسْقٌ دُونَ ⦗١٦٠⦘ فِسْقٍ»
[السُّنَّة للخلال - المجلد ٢ - الصفحة ١٥٩]
Al-Khallal vermeldde via Abu Bakr al-Marwadhi van Ahmad ibn Hanbal van Waki' van Sufyan van Ibn Jurayj van 'Ata die zei:
"Kufr duna Kufr, Dhulm duna Dhulm, Fusuq duna Fusuq."
[Al-Sunnah van Al-Khallal - Deel 2 - Pagina 159]
١٤١٨ - قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ: ثنا وَكِيعٌ، قَالَ: ثنا سُفْيَانُ، عَنْ سَعِيدٍ الْمَكِّيِّ، عَنْ طَاوُسٍ، قَالَ: «لَيْسَ بِكُفْرٍ يَنْقُلُ عَنِ الْمِلَّةِ»
[السُّنَّة للخلال - المجلد ٢ - الصفحة ١٦٠]
Al-Khallal vermeldde via Abu Bakr al-Marwadhi van Ahmad ibn Hanbal van Waki' van Sufyan van Sa'eed al-Makki van Tawus die zei:
"Het is geen kufr die iemand uit de religie doet treden." (dus kleine kufr)
[Al-Sunnah van Al-Khallal - Deel 2 - Pagina 160]
Velen onder de Salaf Saliheen hebben de overlevering van Ibn Abbas geaccepteerd. Zij hebben deze uitspraken opgenomen in hun Hadithverzamelingen, Tafsir en Fatawa.
Imam Ahmad gebruikte de overleveringen over Kufr duna Kufr. Hij beantwoordde de vragen van zijn studenten en gebruikte de overleveringen van Ibn Abbas en Tawus.
وقال ابن هانئ: وسألته عن حديث طاوس عن قوله: كفر لا ينقل عن الملَّة؟ قال أبو عبد اللَّه: إنما هذا في هذِه الآية: {وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ} [المائدة: 44]. "مسائل ابن هانئ" (2042)
Imam Ahmad werd gevraagd over de overlevering van Tawus waarin hij zei: "Het is geen ongeloof die iemand uit de religie doet treden." Waarop hij zei:
"Dat werd gezegd over de aya van Soerat al-Maa’idah vers 44: 'En wie niet oordeelt met wat Allah heeft neergezonden, zij zijn de ongelovigen.'"
[Masail Ibn Hani 2042]
Deze overlevering toont aan dat de interpretatie van Soerat al-Maa’idah vers 44 Kufr duna Kufr is, niet grote kufr.
قال الخلال: أخبرني موسى بن سهل، قال: حدثنا محمد بن أحمد الأسدي، حدثنا إبراهيم بن يعقوب، عن إسماعيل بن سعيد قال: سألت أحمد عن المُصرِّ على الكبائر بجهده، إلا أنه لم يترك الصلاة والزكاة ¬
والصوم والحج والجمعة، هل يكون مصرًّا أمن كانت هذِه حاله؟ قال: هو مصرُّ في مثل قوله -صلى اللَّه عليه وسلم-: "لا يَزْنِي الزّانِي حِينَ يَزْنِي وَهُوَ مُؤمِنٌ"، من يخرج من الإيمان ويقع في الإسلام، ومن نحو قوله: "وَلا يَشْرَبُ الخَمْرَ حِينَ يَشْرَبُها وَهُوَ مُؤْمِنٌ، وَلا يَسْرِقُ حين يسرق وَهُوَ مُؤْمِنٌ، وَلا يَنْتَهِبُ نُهْبَةً. . " (¬1)، ومن نحو قول ابن عباس {وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ} (¬2)، فقلت له: فما هذا الكفر؟ قال: كفر لا ينقل من الملة، مثل بعضه فوق [بعض]، فكذلك الكفر، حتى يجيء من ذلك أمر لا يختلف الناس فيه. فقلت له: أرأيت إن كان خائفًا من إصراره، ينوي التوبة، ويسأل ذلك، ولا يدع ركوبها؟ قال: الذي يخاف أحسن حالًا. "أحكام النساء" للخلال (91)
Imam Ahmad zei:
"Wat betreft degene die veel grote zonden begaat en daarin volhardt: zo iemand wordt in de Hadith omschreven als iemand die geen gelovige is terwijl hij alcohol drinkt of terwijl hij steelt. Deze Hadith wordt begrepen als kleine kufr, zoals Ibn Abbas zei over {wie niet oordeelt/regeert met wat Allah heeft neergezonden}."
[Ahkam an-Nisaa pagina 57 van Abu Bakr al-Khallal, Masail Al-Shaalanji pagina’s 78-79]
Imam Bukhari gebruikte de uitdrukking Kufr duna Kufr in een van zijn hoofdstukken.
(21)باب كُفْرَانِ الْعَشِيرِ وَكُفْرٍ دُونَ كُفْرٍ
Hoofdstuk 21: Ondankbaarheid tegenover de echtgenoot en Kufr duna Kufr (kleine kufr).
Ibn Abbas overleverde dat de Profeet (ﷺ) zei:
"De meeste bewoners van de Hel zullen vrouwen zijn die ondankbaar waren." Toen werd gevraagd: "Waren zij ondankbaar tegenover Allah?" Waarop de Profeet (ﷺ) antwoordde: “Zij waren ondankbaar tegenover hun echtgenoten voor het goede dat ze gekregen hadden. Als je altijd goed bent geweest voor één van hen en zij ziet iets in jou wat zij niet leuk vindt, dan zegt ze: 'Ik heb nooit iets goeds van jou gekregen.'"
[Sahih al-Bukhari 29]
Imam Tirmidhi gaf commentaar op een Hadith die hij in zijn Sunan opnam. Hij maakte daar duidelijk dat het is overgeleverd van Ibn Abbas en anderen dat zij de uitspraak 'Kufr duna Kufr' gebruikten.
De Profeet (ﷺ) zei:
"Een moslim uitschelden is Fisq en hem bevechten is Kufr."
[Sunan Tirmidhi 2635 (Hasan Sahih)]
قَالَ أَبُو عِيسَى هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ . وَمَعْنَى هَذَا الْحَدِيثِ قِتَالُهُ كُفْرٌ لَيْسَ بِهِ كُفْرًا مِثْلَ الاِرْتِدَادِ عَنِ الإِسْلاَمِ وَقَدْ رُوِيَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ وَطَاوُسٍ وَعَطَاءٍ وَغَيْرِ وَاحِدٍ مِنْ أَهْلِ الْعِلْمِ قَالُوا كُفْرٌ دُونَ كُفْرٍ وَفُسُوقٌ دُونَ فُسُوقٍ
Imam Tirmidhi gaf er commentaar op en zei:
"Wat met deze Hadith wordt bedoeld is niet de Kufr die iemand uit de religie laat treden. Het is overgeleverd van Ibn Abbas, Tawus, 'Attaa en meer dan één van de mensen van kennis: 'Kufr duna Kufr en Fisq duna Fisq.'"
[Commentaar op Sunan Tirmidhi 2635]
Imam Ibn Abi Hatim vermeldde meerdere overleveringen over Kufr duna Kufr. Hieronder zie je de overlevering van Ibn Abbas. De keten bevat Hisham ibn Huyayr, een verteller over wie veel verwarring bestaat. Ibn Abi Hatim accepteerde zijn Hadith alsnog.
6434 حدثنا محمد بن عبد الله بن يزيد المقري، ثنا سفيان عن هشام بن جحير عن طاووس عن ابن عباس في قوله: ومن لم يحكم بما انزل الله فأولئك هم الكافرون قال: ليس هو بالكفر الذي يذهبون اليه.
Ibn Abi Hatim overleverde van Muhammad ibn Abdullah ibn Yazid al-Muqri van Sufyan ibn 'Uyaynah van Hisham ibn Hujajr van Tawus van Ibn Abbas die zei:
"{En wie niet oordeelt met wat Allah heeft neergezonden, zij zijn de ongelovigen}, dit (wat zij beweren) is niet de vorm van Kufr waar zij (de Khawarij) aan denken."
[Tafsir Ibn Abi Hatim hadith 6434]
Imam Maruzi nam de overleveringen op in zijn Ta'dhim Qadr as-Salat, waarin hij diep ingaat op het feit dat grote zonden een persoon niet uit de religie doen treden. Hij vermeldde uitspraken van Ibn Abbas en 'Ata, onder anderen.
قال في "تعظيم قدر الصلاة" (2/520): (ولنا في هذا قدوة بمن روى عنهم من أصحاب رسول الله صلى الله عليه وسلم والتابعين؛ إذ جعلوا للكفر فروعاً دون أصله لا تنقل صاحبه عن ملة الإسلام، كما ثبتوا للإيمان من جهة العمل فرعاً للأصل، لا ينقل تركه عن ملة الإسلامة، من ذلك قول ابن عباس في قوله: {وَمَن لَّمْ يَحْكُم بِمَا أَنزَلَ اللّهُ فَأُوْلَـئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ}.)
Imam Maruzi zei:
"En wij hebben hierin een voorbeeld bij degenen die van hen hebben overgeleverd, van de metgezellen van de Boodschapper van Allah ﷺ en de Tabi'een; zij beschouwden dat kufr vormen heeft, net zoals imaan vormen heeft, en dat sommige vormen een persoon niet uit de islam halen. Zoals Ibn Abbas zei over de aya: {En wie niet oordeelt met wat Allah heeft neergezonden, zij zijn de ongelovigen}."
[Ta'dhim Qadr as-Salat 2/520 van Imam Maruzi]
وقال في "تعظيم قدر الصلاة" (2/523) معقباً على أثر عطاء:(- "كفر دون كفر، وظلم دون ظلم وفسق دون فسق"-: وقد صدق عطاء؛ قد يسمى الكافر ظالماً، ويسمى العاصي من المسلمين ظالماً، فظلم ينقل عن ملة الإسلام وظلم لا ينقل).
Imam Maruzi gaf commentaar op wat 'Ata zei:
"Voorwaar, 'Ata sprak de waarheid toen hij zei: 'Kufr duna Kufr, Dhulm duna Dhulm, Fisq duna Fisq.' Want een ongelovige kan Dhalim genoemd worden, maar een ongehoorzame moslim kan ook zo genoemd worden. Dhulm komt eveneens in vormen: één die iemand uit de religie doet treden en één die dat niet doet."
[Ta'dhim Qadr as-Salat 2/523 van Imam Maruzi]
Zit je met vragen waar je graag een antwoord op wilt krijgen? Stel jouw algemene of specifieke vraag over de Islam. We staan voor je klaar en geven je binnen 48 uur antwoord.
Vraag stellen