"Madhab" is een Arabisch woord dat naar een "wetschool" in de Islam verwijst. Het betekent taalkundig gezien een pad of visie die omarmd wordt. Het wordt uitgesproken als "medheb".
De wetschool behandelt alle zaken van jurispudentie (Fiqh) in de Islam, zoals regels voor erfenis, gedrag, voeding en andere kwesties.
De verschillende madhahib (meervoud van madhab) gebruiken de Koran, Sunnah, consensus (Ijmaa') en analogie om regels vast te stellen.
Er zijn verschillende madhahib in de Islam, zoals de Maliki, Shafi'i, Hanbali en Hanafi.
Soms wordt een madhab verward met een sekte, maar er is een groot verschil tussen de twee. Een madhab gaat over de Fiqh en een sekte gaat over de Aqeedah.
Door de bestaan en aanwezigheid van een madhab kun je snel zien wat de regels zijn voor een specifieke situatie. Zonder een madhab zou je zelf op zoek moeten gaan naar wat de regels zijn en dat zou veel tijd, moeite en expertise vergen.
De verschillende wetscholen hebben zich verdiept in Fiqh (jurispudentie), wat een grote wetenschap is binnen de Islam. Fiqh vereist dat je de context en begrip van een bron volledig begrijpt.
Met de hulp van de madhahib kun je nu gemakkelijk de regels voor verschillende situaties bekijken, wat handig is als je niet de expertise hebt om diepgaand onderzoek te doen.
Het is dus niet mogelijk om zelf te beslissen of iets halal (toegestaan) of haram (verboden) is. Hiervoor dien je een geleerde te zijn die diepgaande kennis van Fiqh heeft.
Na het overlijden van de profeet Mohammed (vrede zij met hem), verspreidden de Sahaba (metgezellen van de profeet) zich naar verschillende delen van de Arabische landen.
Toen de Sahaba zich verspreidden, kregen ze te maken met verschillende vragen van de inwoners. Om op deze vragen te antwoorden, maakten ze gebruik van de Koran en de Sunnah (praktijken en uitspraken van de profeet). Als deze twee bronnen geen antwoord gaven op een bepaalde situatie, maakten ze gebruik van consensus (Idjmaa') en analogie (Qiyas).
De studenten van de Sahaba (de Tabi'in) brachten de meningen en oordelen van hun docenten over. Door deze overleveringen waren de wetscholen die later kwamen op de hoogte van de verschillen in Fiqh (jurispudentie).
De verschillende wetscholen hebben zich ingezet om de juiste oordelen te vinden voor verschillende kwesties. Dit deden ze door de oordelen van de Sahaba (metgezellen van de profeet) naast elkaar te zetten en te onderzoeken. Als ze een mening als juist beschouwden, namen ze die op in hun madhab. Zo kun je een wetschool zien als een verzameling van Fiqh.
De wetscholen hebben ook oordelen opgenomen waar geen verschillen in bestaan, zoals algemene regels zoals het verrichten van gebeden, de verplichting om te bidden, het dragen van een Hijab en andere zaken.
Misschien heb je meegekregen dat het volgen van een madhab verplicht is. Maar is het écht verplicht om er één te volgen?
Het is in de Islam niet verplichtgesteld om een specifieke madhab te volgen. De grote reden hiervan is omdat het blindelings volgen niet is toegestaan. En dit geldt ook bij Fiqh. De wetscholen kunnen namelijk ook fouten maken.
Van elke moslim wordt verwacht dat hij of zij de waarheid achterhaald alvorens ze iets volgen. De madhabs verschillen van mening over bepaalde kwesties. En dan is het de bedoeling om de meningen naast elkaar te zetten, en te onderzoeken. Welke mening dan correct is, volg je. Ookal zou dit een andere madhab zijn waar je minder neiging naar hebt.
Het volgen van een specifieke madhab is niet verplicht in de Islam. Dit komt omdat het blindelings volgen van iemand niet is toegestaan. Dit geldt ook voor Fiqh. Soms kunnen wetscholen namelijk fouten maken.
Van iedere moslim wordt verwacht dat hij of zij de waarheid achterhaalt voordat hij of zij iets volgt. Als de madhahib (wetscholen) verschillende meningen hebben over een bepaalde kwestie, moeten deze meningen naast elkaar gezet en onderzocht worden. Welke mening juist is, volg je dan, ook al heb je misschien een voorkeur voor een andere madhab.
Abu Hanifah zei:
"Het is verkeerd voor iemand om onze mening te accepteren als hij niet weet waar we die vandaan hebben gehaald."
[I‘lam al-Muwaqqi‘in 3/470]
Malik ibn Anas zei:
"Welzeker, ik ben maar een mens. Soms heb ik gelijk, en op [andere] tijden vergis ik me. Dus kijk naar mijn uitspraken: wat overeenkomt met het Boek en de Soennah, accepteer het; wat het ook tegenspreekt, laat het los."
[Jami' Bayan al-'Ilm nr. 1435]
Muhammad ibn Idris al-Shafi'i zei:
"Volg mij niet blind."
[Adab al-Shafi‘i p.51 van Ibn Abi Haatim]
Ahmad ibn Hanbal zei:
"Volg Malik, Awza'ee of dergelijke niet blind, maar neem van de overleveringen."
[Masail p. 277 van Abu Dawud]
Het is dus belangrijk om te voorkomen dat je blindelings een madhab volgt vanwege de redenen die ik eerder noemde. Sommige mensen geven zichzelf benamingen naar een bepaalde madhab, zoals Hanbali, Maliki, Shafi'i, etc. Maar dit is eigenlijk niet correct, omdat het volgen van een specifieke madhab niet is toegestaan in de Islam.
Het is niet de bedoeling om jezelf aan een bepaalde madhab te verbinden. Dit wordt gezien als een innovatie (Bid'ah) en is dus niet in lijn met de Islam. Het is belangrijk om te onthouden dat het volgen van een madhab niet verplicht is en dat het belangrijk is om zelf de waarheid achter te halen voordat je iets volgt.
Er zijn verschillende wetscholen in de Islam, waaronder de bekende Maliki, Hanbali, Shafi'i en andere minder bekende wetscholen zoals Thawri, Awza'ee, Layth, enzovoort. Door de tijd heen zijn er vier madhahib (meervoud van madhab) gekozen door mensen. Dit betekent niet dat alleen deze bestaan, maar dat ze het meest worden gevolgd.
Sommige mensen zien de belangrijkste madhahib als vijf, waarbij de minder bekende Dhahiri madhab ook wordt opgenomen. Deze madhab is niet zo bekend omdat hij relatief laat is ontstaan.
De madhab van Abu Hanifa wordt gezien als de eerste opgerichte wetschool. Abu Hanifa, de oprichter, was van Perzische afkomst en leefde in Kufa, Irak.
Deze madhab is het meest bekend in grote delen van Azië, vooral in landen als India, Pakistan en Turkije, waar het ook het strictst wordt gevolgd.
Veel mensen die zich aan de madhab van Abu Hanifa verbinden, hebben geen Soenitische achtergrond. Ze horen vaak bij groeperingen zoals Murjiah, Dheobandi, Ash'ari of Maturidi. Deze groeperingen komen vooral voor in gebieden waar de madhab van Abu Hanifa het meest aanwezig is. Bijvoorbeeld, de Murjiah volgelingen van de Hanafi madhab nemen hun geloofsleer van de oprichter, Abu Hanifa.
De madhab van Abu Hanifa staat bekend om haar veelvuldig gebruik van analogie (Qiyas) en meningen (Raiyy). Hierdoor ontstonden er binnen deze wetschool veel verschillen met andere wetscholen die later kwamen en die zich op de Koran en Sunnah richtten in hun oordelen.
De wetschool van Imam Malik ibn Anas kwam direct na die van Abu Hanifa. Imam Malik was van Arabische afkomst en leefde in Medina. Zijn madhab onderscheidde zich van anderen door de gewoontes van Medina als bron te gebruiken in zijn oordelen. Hij gaf veel waarde aan de gezegdes van de geleerden van Medina, die studenten van de Sahaba waren.
De Maliki madhab verspreidde zich ongeveer twee eeuwen later naar het noorden van Afrika, met name in landen als Marokko, Algerije, Tunesië en zelfs delen van Egypte. Veel van de latere aanhangers van de Maliki madhab zijn Ash'ari of Soefist in geloofsleer, maar dit komt niet direct voort uit de madhab zelf.
De wetschool van Muhammad ibn Idris Al-Shafi'i (Imam Shafi'i) kwam direct na die van Imam Malik. Imam Shafi'i is student van Imam Malik, en leraar van Imam Ahmad.
Imam Shafi'i was een Arabier en reisde op latere leeftijd naar verschillende gebieden. Hij vestigde zich uiteindelijk in Egypte. Hij stond bekend om zijn sterke houvast aan de bronnen.
Shafi'i madhab komt voornamelijk voor in Indonesië, Yemen en Egypte. Latere aanhangers van de Shafi'i madhab zijn net als de Maliki madhab, voornamelijk Ash'ari in geloofsleer. Dit komt slechts vanwege de gebieden waar zijn madhab nu in aanwezig is.
De wetschool van Ahmad ibn Hanbal (Imam Ahmad) kwam direct na die van Imam Shafi'i. Het maakt zo ook de laatste madhab van de laatste drie generaties van Islam.
Imam Ahmad kwam van Baghdad (stad in Irak) en was een Arabier die door zijn leven naar verschillende gebieden reisde. Hij had verschillende studenten die hij lesgaf, waaronder Bukhari, Tirmidhi, Abu Dawud en anderen.
Hanbali madhab komt voornamelijk voor in Saoedië Arabië, Qatar en Syrië. Velen onder de volgelingen noemen zichzelf Salafi in geloofsleer.
Abu Athari schrijft over basisprincipes binnen de Islam. Hij zet zijn kritische en goed onderzochte wijze in om de correcte kennis te verspreiden.
Zit je met vragen waar je graag een antwoord op wilt krijgen? Stel jouw algemene of specifieke vraag over de Islam. We staan voor je klaar en geven je binnen 48 uur antwoord.
Vraag stellen
