Verlaten van
het gebed

Sahaba die geen takfir verrichten op degene die het gebed verlaat

Ibn Mas'oud

8564 - عبد الرزاق عن قيس بن الربيع عن إسماعيل بن (4) سميع عن مالك بن عمير عن والآن أبي عروة المرادي (5) قال: رجعت إلى أهلي فوجدت شاة لنا مذبوحة، فقلت لأهلي: ما شأنها؟ فقالوا: خشينا أن تموت، قال: وفي الدار غلام لنا سبي لم يصل فذبحها، فأتيت ابن مسعود فسألته، فقال: كلوه.
[المصنف - عبد الرزاق الصنعاني - ج ٤ - الصفحة ٤٨٤]

Abu A'urwa al-Muradi zei: Ik kwam terug naar mijn gezin en vond een schaap dat geslacht was. Ik vroeg aan mijn gezin: Wat is hier gebeurd? Zij zeiden: We vreesden dat de schaap zou sterven. Ik zei: Er was een slaaf in huis die niet bad en het heeft geslacht. Toen ging ik naar Ibn Mas'oud en vroeg hem. Hij zei: Eet het. [Musannaf Abdurrazzaaq - Deel 4 - Pagina 484]

Salman al-Farisi

نا محمد بن العلاء ، قال : أنا أبو معاوية ، قال : نا الأعمش ، عن سليمان بن ميسرة ، عن طارق بن شهاب ، قال : كان لي أخ أكبر مني يقال له : أبو عزرة ، وكان يكثر ذكر سلمان ، فكنت مما كنت أسمع من كثرة ذكره إياهأحببته . وكان سلمان إذا جاء مكة نزل القادسية ، فقال لي أخي : هل لك في سلمان ؟ قلت : نعم . فانطلقنا فدخلنا عليه بالقادسية في خص فإذا علج تزدريه العين حين تراه ، فإذا إزارهبين فخذيه . فدخلنا عليه فإذا هو يخيط زنبيلا أو يدبغ إهابا ، وإذا علجة تختلف عليه العاطية . فقال له أخي : ما هذه العلجة ؟ قال : هذه أصبتهامن المغنم أمس ، وقد أردتها على أن تصلي خمس صلواتفأبت ، فأردتها على أن تصلي أربعا فأبت ، فأردتها على أن تصلي ثلاثا فأبت ، فأردتها على أن تصلي ثنتين فأبت ، وأريدها على أن تصلي واحدة ، فهي تأبى . قال : فعجبت إذا ، فقلت : ما تغني عنها صلاة واحدة ، إذا تركت سائرها ؟ قال : يا ابن أخي إن مثل هذه الصلوات الخمس كمثل سهام الغنيمة ، فمن ضرب بخمس أفضل ممن يضرب فيهابأربع ، ومن يضرب فيها بأربع أفضل ممن يضرب فيها بثلاث ، ومن يضرب فيها بثنتين أفضل ممن يضرب فيها بواحدة ، ومن يضرب فيها بواحدة أفضل ممن لا يضرب فيها بشيء . وإنها إذا رغبت في صلاة واحدة رغبت فيهن كلهن
[43- أبو داود في الزهد 253]

Tariq ibn Shihab overleverde: Ik had een oudere broer genaamd Abu Azra, en hij noemde Salman (Al-Farisi) vaak, en door hoe vaak ik hem over hem hoorde spreken, begon ik hem te waarderen. Toen Salman naar Mekka kwam, verbleef hij in Al-Qadisiyyah. Mijn broer zei tegen mij: "Wil je Salman zien?" Ik zei: "Ja." Dus gingen we naar hem toe en kwamen binnen in Al-Qadisiyyah, in een klein hutje. Daar was een man, wie men op het eerste gezicht zou verachten, met zijn izaar tussen zijn dijen. We kwamen binnen en hij was ofwel een mand aan het naaien of leer aan het looien. Er was ook een vrouw die langs hem liep en hem bediende. Mijn broer vroeg hem: "Wie is deze vrouw?" Hij (Salman) antwoordde: "Ik heb haar gisteren uit de oorlogsbuit verkregen. Ik vroeg haar om vijf gebeden te bidden, maar ze weigerde. Ik vroeg haar om vier te bidden, en ze weigerde. Ik vroeg haar om drie te bidden, en ze weigerde. Ik vroeg haar om twee te bidden, en ze weigerde. Nu vraag ik haar om er één te bidden, maar ze weigert." Mijn broer zei: "Ik was verbaasd hierover, en ik vroeg: 'Wat heeft één gebed voor nut als ze de rest laat liggen?'" Hij (Salman) zei: "O mijn neef, deze vijf gebeden zijn als pijlen van de oorlogsbuit. Wie met vijf slaat, is beter dan wie met vier slaat, en wie met vier slaat, is beter dan wie met drie slaat, en wie met drie slaat, is beter dan wie met twee slaat, en wie met twee slaat, is beter dan wie met één slaat, en wie met één slaat, is beter dan degene die helemaal niet slaat. Als ze verlangt naar het bidden van één, zal ze verlangen naar het bidden van ze allemaal. Deze gebeden verzoenen wat tussen hen ligt, zolang men de grote zonden vermijdt. [Kitab Al-Zuhd - Abu Dawud - Volume 43 - Pagina 253]

Als Salman al-Farisi echt geloofde dat het verlaten van het gebed grote kufr vormt, dan zou hij ervoor hebben gezorgd dat er haar de straf van afvalligheid werd opgelegd.

Omdat hij haar bleef adviseren om te bidden, kan niet gezegd worden dat hij de mening heeft dat het verlaten van het gebed grote kufr is.

Hudhayfah ibn al-Yaman

حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ، حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ، عَنْ أَبِي مَالِكٍ الأَشْجَعِيِّ، عَنْ رِبْعِيِّ بْنِ حِرَاشٍ، عَنْ حُذَيْفَةَ بْنِ الْيَمَانِ، قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ـ صلى الله عليه وسلم ـ ‏ "‏ يَدْرُسُ الإِسْلاَمُ كَمَا يَدْرُسُ وَشْىُ الثَّوْبِ حَتَّى لاَ يُدْرَى مَا صِيَامٌ وَلاَ صَلاَةٌ وَلاَ نُسُكٌ وَلاَ صَدَقَةٌ وَلَيُسْرَى عَلَى كِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ فِي لَيْلَةٍ فَلاَ يَبْقَى فِي الأَرْضِ مِنْهُ آيَةٌ وَتَبْقَى طَوَائِفُ مِنَ النَّاسِ الشَّيْخُ الْكَبِيرُ وَالْعَجُوزُ يَقُولُونَ أَدْرَكْنَا آبَاءَنَا عَلَى هَذِهِ الْكَلِمَةِ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ فَنَحْنُ نَقُولُهَا ‏"‏ ‏.‏ فَقَالَ لَهُ صِلَةُ مَا تُغْنِي عَنْهُمْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَهُمْ لاَ يَدْرُونَ مَا صَلاَةٌ وَلاَ صِيَامٌ وَلاَ نُسُكٌ وَلاَ صَدَقَةٌ فَأَعْرَضَ عَنْهُ حُذَيْفَةُ ثُمَّ رَدَّهَا عَلَيْهِ ثَلاَثًا كُلَّ ذَلِكَ يُعْرِضُ عَنْهُ حُذَيْفَةُ ثُمَّ أَقْبَلَ عَلَيْهِ فِي الثَّالِثَةِ فَقَالَ يَا صِلَةُ تُنْجِيهِمْ مِنَ النَّارِ ‏.‏ ثَلاَثًا ‏.‏

Hudhayfah ibn Al-Yaman meldde: De Profeet (ﷺ) zei: "Islam zal slijten zoals borduurwerk op een kledingstuk slijt, totdat niemand weet wat vasten, gebed, Hajj en zakat zijn. De Koran zal 's nachts worden weggenomen, en er zal geen vers van overblijven op aarde. En er zal een groep mensen overblijven, oude mannen en oude vrouwen, die zullen zeggen: 'We vonden onze voorouders deze woorden zeggen: 'La ilaha illa Allah,' dus zeggen wij het ook." Silah zei tegen hem: "Wat heeft het voor nut om 'La ilaha illallah' te zeggen als zij niet weten wat vasten, gebed, Hajj en zakat zijn?" Hudhayfah keerde zich van hem af. Dus herhaalde hij zijn vraag drie keer, en Hudhayfah keerde zich elke keer af, totdat de derde keer, toen hij drie keer zei: "O Silah! Het zal hen redden van het Vuur." [Sunan Ibn Majah 4049]

Het is duidelijk volgens deze overlevering, dat Hudhayfah ibn al-Yaman niet van mening is dat het verlaten van het gebed grote kufr is.

Van de Tabi'een

قال أبو عبد الله : [ ص: 957 ]
1035 - وقد حدثني محمد بن يحيى ، قال : حدثنا عبد العزيز بن عبد الله الأويسي ، قال : حدثنا إبراهيم بن سعد ، عن ابن شهاب ، أنه سئل عن الرجل ، يترك الصلاة ؟ قال : " إن كان إنما تركها أنه ابتدع دينا غير دين الإسلام قتل ، وإن كان إنما هو فاسق ضرب ضربا مبرحا ، وسجن " .
[تعظيم قدر الصلاة للمروزي صفحة 957 جزء 2]

Ibn Shihab al-Zuhri zei: "Wie het gebed verlaat omdat hij een andere religie dan de islam volgt, zal de doodstraf krijgen. Maar wie slechts een zondaar is, zal worden geslagen en gevangen worden gezet." [Ta'dhim Qadr as-Salat - Ibn Nasr al-Maruzi - Deel 2 - Pagina 957]

Imam al-Zuhri maakt hierbij duidelijk dat ook hij de mening deelt dat het niet bidden geen grote ongeloof is. Hij zegt namelijk dat een persoon alleen kafir wordt als hij het gebed zou ontkennen, en dat een persoon die het niet verricht een grote zondaar is die straf verdient.

Deze mening onderscheidt zich van de andere mening waarbij de persoon die het gebed niet verricht de doodstraf krijgt.

Imam Zuhri is van mening dat de doodstraf niet geldt bij een persoon die het gebed niet verricht, maar eerder dat zo een persoon geslagen dient te worden en vast worden gezet in de gevangenis.

Van de Atba Tabi'een

وروى محمد بن علي البجلي قال حدثنا يونس بن عبد الأعلى قال سمعت ابن وهب يقول قال مالك من آمن بالله وصدق المرسلين وأبى أن يصلي قتل
[التمهيد - ابن عبد البر - ج ٤ - الصفحة ٢٣١]

Imam Malik zei: "Wie in Allah gelooft en in de boodschappers gelooft en weigert te bidden, zal de doodstraf krijgen." [Al-Tamheed - Ibn Abd al-Barr - Deel 4 - Pagina 231]

Doordat Imam Malik zijn uitspraak begon met 'Wie in Allah gelooft en in de boodschappers gelooft', wordt aangenomen dat hij hiermee de moslim bedoelde, ondanks het verlaten van het gebed.

Het kan ook niet worden gezegd dat omdat Malik de doodstraf toepast op degenen die het gebed verwaarlozen, dit betekent dat hij het ziet als een grote vorm van ongeloof. Die bewering is onjuist, want Malik past ook de doodstraf toe op Ahl al-Bid'ah, die niet vervallen zijn in groot ongeloof.

وقد رأى مالك استتابة الأباضية والقدرية فإن تابوا والا قتلوا ذكر ذلك إسماعيل القاضي عن أبي ثابت عن ابن القاسم وقال قلت لأبي ثابت هذا رأى مالك في هؤلاء حسب قال بل في كل أهل البدع قال القاضي وإنما رأى مالك ذلك فيهم لافسادهم في الأرض وهم أعظم إفسادا من المحاربين لأن إفساد الدين أعظم من إفساد المال لا أنهم كفار قال أبو عمر فهذا مالك يريق دماء هؤلاء وليسوا عنده كفارا فكذلك تارك الصلاة عنده من هذا الباب قتله لا من جهة الكفر
[التمهيد - ابن عبد البر - ج ٤ - الصفحة ٢٣٨]

Ibn 'Abdul-Barr zei: "Malik hield de mening dat de Ibadiyya en de Qadariyya gevraagd moesten worden om berouw te tonen; als ze berouw toonden, werden ze gespaard, anders werden ze gedood. Dit werd vermeld door Isma'il al-Qadi, die vertelde van Abu Thabit, van Ibn al-Qasim. Hij (Isma'il al-Qadi) zei: 'Ik vroeg Abu Thabit: Is dit de mening van Malik specifiek over deze groepen?' Hij zei: 'Nee, dit geldt voor alle mensen van innovatie.' Al-Qadi zei: 'Malik hield deze mening vanwege de corruptie die zij op aarde veroorzaakten, want hun corruptie was groter dan die van struikrovers, en het corrumperen van religie is erger dan het corrumperen van rijkdom. Echter, hij beschouwde hen niet als ongelovigen.'" Ibn 'Abdul-Barr vervolgt: "'Dus Malik zou de doodstraf toepassen op deze mensen zonder hen als ongelovigen te beschouwen. Evenzo zou iemand die het gebed verlaat, volgens hem, gedood worden, niet vanwege ongeloof.'" [Al-Tamheed - Ibn 'Abdul-Barr - Deel 4 - Pagina 238]

إن للصلاة وقتين أول وآخر، فإن أخرها عن الوقت الأول كان غير مفرط حتى يخرج الوقت الآخر، فإذا خرج الوقت قبل أن يصلى كان آثما بتركه ذلك وقد أمكنه
[كتاب الأم - الإمام الشافعي - ج ٢ - الصفحة ١٢٩]

Imam Shafi'i zei: "De gebedstijd heeft twee periodes: een begin- en een eindtijd. Als men het gebed uitstelt tot na de beginperiode maar binnen de eindperiode, dan heeft men niet gefaald zolang men het gebed vóór de eindtijd verricht. Als men het gebed echter heeft verzuimd en de tijd is verstreken voordat men het heeft gebeden, dan is men zondig door het niet verrichten ervan, hoewel men daartoe in staat was." [Kitab al-Umm - Imam Shafi'i - Deel 2 - Pagina 129]

(قال الشافعي) حضور الجمعة فرض فمن ترك الفرض تهاونا كان قد تعرض شرا إلا أن يعفو الله كما لو أن رجلا ترك صلاة حتى يمضى وقتها كان قد تعرض شرا إلا أن يعفو الله.
[كتاب الأم - الإمام الشافعي - ج ١ - الصفحة ٢٣٩]

Imam Shafi'i zei: "Het bijwonen van het vrijdaggebed is verplicht. Iedereen die uit nalatigheid de verplichting opgeeft, is blootgesteld aan kwaad, tenzij God hem vergeeft, net als een man die een gebed verlaat totdat de tijd ervoor is verstreken zichzelf blootstelt aan kwaad, tenzij God hem vergeeft." [Kitab al-Umm - Imam Shafi'i - Deel 1 - Pagina 239]

Uit deze uitspraken maakt Imam Shafi'i zijn mening duidelijk dat hij gelooft dat degene die het gebed niet verricht, een zondaar is.

979 - حدثنا محمد بن عبدة ، قال : سمعت يعمر بن بشر أبا عمرو ، قال : سمعت عبد الله بن المبارك رضي الله عنه ، [ ص: 926 ] قال : " من أخر صلاة حتى يفوت وقتها متعمدا من غير عذر كفر .
ثم قال : خالفني سفيان ، وغيره من أصحاب عبد الله ، وأنكروه ، فدخلوا على عبد الله بالزبد انقان ، فأخبروه أن يعمر روى عليك كذا ، وكذا ، ولم ينكره ، وقال : فما قلت أنت ؟ فقال سفيان لعبد الله : إنه روى عليك كذا ، وكذا ، فقال له عبد الله ، فما قلت أنت ؟ قال : إذا تركها ، ردا لها ، فقال : ليس هذا قولي ، قست علي يا أبا عبد الله .
[تعظيم قدر الصلاة للمروزي صفح 926 جزء 2]

Ya'mur ibn Bishr overleverde: "Sufyan al-Thawri was het oneens met 'Abdullah ibn al-Mubarak over degene die het gebed verlaat. Ibn al-Mubarak vroeg Sufyan: 'Wat zeg jij erover?' Sufyan antwoordde: 'Het is kufr als hij de verplichting ontkent.' Ibn al-Mubarak zei: 'Dat is niet mijn mening, je hebt mij verkeerd begrepen, o Abu Abdullah.'" [Ta'dhim Qadr as-Salat - Ibn Nasr al-Maruzi - Deel 2 - Pagina 926]

Sufyan al-Thawri geloofde dat iemand die het gebed niet verricht, een grote zondaar is en pas als hij de verplichting ontkent een kafir wordt.

Sufyan dacht dat Ibn al-Mubarak deze mening deelde toen hij hem hierover aansprak. Ibn al-Mubarak gaf echter aan dat hij deze opvatting niet deelde en dat Sufyan zijn werkelijke standpunt niet correct had begrepen.

Dit toont aan hoe twee grote geleerden, die bovendien hechte metgezellen van elkaar waren, over een belangrijk onderwerp van mening konden verschillen. Maar het laat ook zien dat zij geen ruzie maakten omwille van dit meningsverschil, noch het contact met elkaar verbraken.

فقد سئل الإمام أبو عبد الله محمد بن سحنون [202هـ-256هـ] كما في [فتاوى ابن سحنون (ص438–439)] عن تارك الصلاة من غير عذر وما حكمه؟ قال -رحمه الله-:
((ذلك على وجهين:
إذا جحد وجوبها وقال: ليست بواجبة عليّ ولا على أحد، أو أنكر وجوب الوضوء أو الصوم أو الزكاة، أو جحد فرضاً من فرائض الإسلام أي فرض كان، فحكمه حكم المرتد يستتاب ثلاثة أيام، فإن لم يتب وتمادى على جحده قُتل كفراً، واختلف في ماله، فقيل: يكون في بيت مال المسلمين إن كان بيت المال صالحاً، وإن كان ظلوماً غشوماً فيفرق بين الفقراء والمساكين، وقيل: ماله لورثته من المسلمين.
وإن ترك الصلاة تهاوناً بها وعجزاً وتفريطاً، وهو مقر بوجوبها، فإنه يؤدب ويعاقب عقوبة شديدة ؛ لأن ترك الصلاة من أكبر الكبائر وأعظم الذنوب عند الله تعالى، وهذا إذا أقر بوجوبها ووعد بفعلها، وإذا أقر بوجوبها وامتنع من أدائها، وقال: لا أصلي، فإنه يُنظر إلى خروج الوقت الذي أمر فيه بالصلاة، فإن لم يصلها قُتل،واختلف في قتله،
فقيل: يقتل حدّاً ويدفن في مقابر المسلمين ويرثه ورثته المسلمون، لأنه مؤمن عاص، وعليه جمهور العلماء من الصحابة والتابعين، وقيل: يقتل كفراً ولا يدفن في مقابر المسلمين، ولا يرثه ورثته من المسلمين، ويكون ماله لبيت مال المسلمين، وهو قول ابن حبيب وجماعة من التابعين، وسندهم في ذلك قول النبي صلى الله عليه وسلم: "بين العبد المؤمن والكافر ترك الصلاة"، ظاهر الحديث على أي وجه تركها، وقال جمهور العلماء: معنى الحديث: إذا تركها جاحداً لوجوبها)).
[فتاوى ابن سحنون (ص438–439)]

Ibn Sahnoun zei: Deze kwestie heeft twee kanten: Als hij de verplichting ervan ontkent en zegt: Het is niet verplicht voor mij of voor iemand anders, of de verplichting van wassing, vasten of zakat ontkent, of een van de verplichtingen van de islam ontkent, wat die ook is, dan is zijn oordeel hetzelfde als die van een afvallige. Hij krijgt dan de mogelijkheid berouw te tonen binnen drie dagen. Als hij geen berouw toont en door blijft gaan met zijn ontkenning, zal hij de doodstraf krijgen als een ongelovige. Er was onenigheid over wat er gedaan moet worden met de bezittingen van zo een persoon, en er werd gezegd: het zal in de gezamenlijke welvaart van de moslims worden bijgevoegd als deze persoon goed was. Als hij onrechtvaardig en bedrieglijk is, wordt zijn bezitting uitgegeven aan de armen en behoeftigen. Er werd ook gezegd: Zijn bezitting gaat naar zijn islamitische erfgenamen. Als hij het gebed verlaat uit nalatigheid, terwijl hij erkent dat het verplicht is, dan zal hij gedisciplineerd worden en gestraft worden met een zware straf. Omdat het opgeven van het gebed een van de grootste zonden is volgens Allah, en dit is als hij de verplichting ervan erkent maar het niet verricht. Als hij erkent dat het verplicht is, maar weigert het uit te voeren, en zegt: Ik bid niet, dan is het alsof hij het gebed niet heeft gebeden binnen zijn vastgestelde tijd, en als hij het niet verricht, dan krijgt hij de doodstraf. Er was wat onenigheid wat betreft de doodstraf. Mening één: hij moet gedood worden en begraven worden op moslimbegraafplaatsen, en zijn moslim-erfgenamen zullen van hem erven, omdat hij een ongehoorzame gelovige is, en de meerderheid van de geleerden van de Sahaba en Tabi'een is het hierover eens. Mening twee: Hij wordt gedood als een ongelovige en wordt niet begraven op moslimbegraafplaatsen, en zijn moslim-erfgenamen erven niet van hem, en zijn geld gaat naar de moslimschatkist. Dit is de mening van Ibn Habib en een groep Tabi'een. en hun steun daarvoor is de uitspraak van de Profeet, moge God hem zegenen en vrede schenken: “Tussen een gelovige en een ongelovige is het opgeven van het gebed”. Echter is volgens de meerderheid van geleerden de interpretatie van 'verlaten' in deze hadith: als een persoon de verplichting ervan ontkent. [Fatawa Ibn Sahnoun - Pagina 438-439]

وذكر الطبري بإسناد له عن الزهري قال إذا ترك الرجل الصلاة فإن كان إنما تركها لأنه ابتدع دينا غير الإسلام قتل وإن كان إنما هو فاسق فإنه يضرب ضربا مبرحا ويسجن حتى يرجع قال والذي يفطر رمضان كذلك قال الطبري وهو قولنا وإليه يذهب جماعة أهل الأمة من أهل الحجاز والعراق مع شهادة النظر له بالصحة
[الاستذكار - ابن عبد البر - ج ١ - الصفحة ٢٣٧]

Al-Tabari mentioned with his chain from Al-Zuhri, who said: "If a man abandons prayer, then if he has done so because he has adopted a religion other than Islam, he is to be killed. But if he is merely a sinner (fasiq), then he is to be severely beaten and imprisoned until he repents. The same applies to someone who breaks the fast in Ramadan." Al-Tabari stated, "This is our view, and it is the position adopted by a group of the people of the Ummah from the regions of Hijaz and Iraq, with the testimony of rational examination affirming its correctness." [Al-Istidhkaar - Volume 1 - Page 237]

Van onder de Khalaf van Ahl Sunnah

سئل الإمام ابن أبي زيد القيرواني (310-386) عن تارك الصلاة عمدا، وهو مُقرٌّ بها، هل يُزوج مسلمة، وتؤكل ذبيحته؟ فأجاب: «أتى عظيما من الكبائر، ولايُخرجه ذلك من الإسلام، وتؤكل ذبيحته، ويُصلى عليه، ويورث ويُناكح، وهو قول مالك وشعبة خلافا لابن حبيب، فإنه يُكفِّره, وقد أفرط في القول, وإن كان روى عنه عليه أفضل وأشرف السلام: (ليس بين العبد والكفر إلا ترك الصلاة), فلم يحمله العلماء على كفر الحجة, واحتجوا بحديث عبادة بن الصامت وفيه: (أنه ليس له عند الله عمل؛ إن شاء عذَّبه وإن شاء أدخله الجنة) الحديث, فلو كان كافرا لحرَّم الجنة عليه لأنها محرمة عليهم».
[فتاوى ابن أبي زيد القيرواني (ص:145)]

Imam Ibn Abi Zayd al-Qayrawani werd gevraagd naar iemand die opzettelijk het gebed verlaat terwijl hij de verplichting ervan erkent. Is zo iemand toegestaan om met een moslimvrouw te trouwen, en is hun geslacht vlees toegestaan? Hij antwoordde: "Het is een ernstige zonde, maar het brengt hen niet uit de islam. Hun geslachte vlees is toegestaan, op hen kan gebeden worden, en zij kunnen erven en trouwen. Dit is het standpunt van Malik en Shu'ba, in tegenstelling tot Ibn Habib, die dergelijke personen als ongelovigen beschouwt. Ibn Habib heeft zijn standpunt extreem gemaakt, hoewel hij wel van hem (de Profeet), vrede zij met hem, heeft overgeleverd: 'Er is niets tussen de dienaar en ongeloof behalve het verlaten van het gebed.' De geleerden hebben deze hadith echter niet geïnterpreteerd als grote vorm van ongeloof. Ze verwijzen naar de hadith van 'Ubadah ibn al-Samit, die stelt: 'Hij heeft geen verbond met Allah; als Hij wil, zal Hij hem straffen, en als Hij wil, zal Hij hem toelaten tot het Paradijs.' Dus als hij een ongelovige was, zou het Paradijs verboden voor hem zijn, omdat het verboden is voor ongelovigen." [Fatawa Ibn Abi Zayd al-Qayrawani - Pagina 145]

وأصح شيء في هذا الباب من جهة النظر ومن جهة الأثر أن تارك الصلاة إذا كان مقرا بها غير جاحد ولا مستكبر فاسق مرتكب لكبيرة موبقة من الكبائر الموبقات وهو مع ذلك في مشيئة الله عز وجل إن شاء غفر له وإن شاء عذبه
[التمهيد - ابن عبد البر - ج ٢٣ - الصفحة ٢٩٥]

Ibn 'Abdul-Barr zei: "En het meest correcte wat betreft deze kwestie, is dat degene die het gebed niet verricht een grote zondaar is, en pas ongelovig wordt als hij de verplichting ervan ontkent. Als Allah wil, dan vergeeft Hij hem, en als Hij wil, dan bestraft Hij hem." [Al-Tamheed - Ibn Abd al-Barr - Deel 4 - Pagina 295]

وَلِأَنَّ ذَلِكَ إجْمَاعُ الْمُسْلِمِينَ، فَإِنَّا لَا نَعْلَمُ فِي عَصْرٍ مِنْ الْأَعْصَارِ أَحَدًا مِنْ تَارِكِي الصَّلَاةِ تُرِكَ تَغْسِيلُهُ، وَالصَّلَاةُ عَلَيْهِ، وَدَفْنُهُ فِي مَقَابِر الْمُسْلِمِينَ، وَلَا مُنِعَ وَرَثَتُهُ مِيرَاثَهُ، وَلَا مُنِعَ هُوَ مِيرَاثَ مُوَرِّثِهِ، وَلَا فُرِّقَ بَيْنَ زَوْجَيْنِ لِتَرْكِ الصَّلَاةِ مِنْ أَحَدِهِمَا؛ مَعَ كَثْرَةِ تَارِكِي الصَّلَاةِ، وَلَوْ كَانَ كَافِرًا لَثَبَتَتْ هَذِهِ الْأَحْكَامُ كُلُّهَا، وَلَا نَعْلَمُ بَيْنَ الْمُسْلِمِينَ خِلَافًا فِي أَنَّ تَارِكَ الصَّلَاةِ يَجِبُ عَلَيْهِ قَضَاؤُهَا، وَلَوْ كَانَ مُرْتَدًّا لَمْ يَجِبُ عَلَيْهِ قَضَاءُ صَلَاةٍ وَلَا صِيَامٍ.
وَأَمَّا الْأَحَادِيثُ الْمُتَقَدِّمَةُ فَهِيَ عَلَى سَبِيلِ التَّغْلِيظِ، وَالتَّشْبِيهِ لَهُ بِالْكُفَّارِ، لَا عَلَى الْحَقِيقَةِ، كَقَوْلِهِ - عَلَيْهِ السَّلَامُ -: «سِبَابُ الْمُسْلِمِ فُسُوقٌ، وَقِتَالُهُ كُفْرٌ» . وَقَوْلِهِ: «كُفْرٌ بِاَللَّهِ تَبَرُّؤٌ مِنْ نَسَبٍ وَإِنْ دَقَّ» . وَقَوْلُهُ: «مَنْ قَالَ لِأَخِيهِ يَا كَافِرُ. فَقَدْ بَاءَ بِهَا أَحَدُهُمَا» . وَقَوْلُهُ: «مَنْ أَتَى حَائِضًا أَوْ امْرَأَةً فِي دُبُرِهَا، فَقَدْ كَفَرَ بِمَا أُنْزِلَ عَلَى مُحَمَّدٍ» . قَالَ: «وَمَنْ قَالَ: مُطِرْنَا بِنَوْءِ الْكَوَاكِبِ. فَهُوَ كَافِرٌ بِاَللَّهِ، مُؤْمِنٌ بِالْكَوَاكِبِ» . وَقَوْلُهُ: «مَنْ حَلَفَ بِغَيْرِ اللَّهِ فَقَدْ أَشْرَكَ» .
وَقَوْلِهِ: «شَارِبُ الْخَمْرِ كَعَابِدِ وَثَنٍ» . وَأَشْبَاهِ هَذَا مِمَّا أُرِيدَ بِهِ التَّشْدِيدُ فِي الْوَعِيدِ، وَهُوَ أَصْوَبُ الْقَوْلَيْنِ، وَاَللَّهُ أَعْلَمُ.
[ص332 - كتاب المغني]

Ibn Qudamah zei: En omdat dit de consensus van de moslims is, weten wij van niemand uit de tijd van de metgezellen of uit enig ander tijdperk die het wassen, bidden en begraven van iemand die de gebeden verwaarloost heeft achtergelaten. We kennen niemand die is verhinderd om te erven of wiens erfenis is verdeeld, of die van zijn echtgenoot is gescheiden vanwege het verwaarlozen van de gebeden, ondanks het grote aantal mensen die de gebeden verwaarlozen. Als hij een ongelovige zou zijn, zouden al deze regels zijn gevestigd. En we kennen geen meningsverschil onder de moslims dat iemand die het gebed verwaarloost verplicht is om het in te halen, en als hij een afvallige zou zijn, zou hij niet verplicht zijn om gebeden of vasten in te halen. Wat betreft de bovengenoemde overleveringen (over de kufr van het verwaarlozen van het gebed), zijn ze bedoeld om de ernst te benadrukken en om hem te vergelijken met ongelovigen, maar niet letterlijk. Bijvoorbeeld, de Profeet (ﷺ) zei: "Het beledigen van een moslim is een zonde, en het vechten tegen hem is ongeloof." Hij zei ook: "Ongeloof in Allah is het afwijzen van je afstamming, zelfs als deze klein is." En hij zei: "Wie tegen zijn broer zegt: 'O ongelovige,' dan heeft een van hen dit verdiend." En hij zei: "Wie seksuele gemeenschap heeft met een menstruerende vrouw of met een vrouw in haar anus heeft ongeloofd in wat aan Muhammad is geopenbaard." Hij zei ook: "Wie zegt: 'We worden door de sterren beschenen,' is een ongelovige in Allah, een gelovige in de sterren." En: "Wie zweert bij iets anders dan Allah heeft shirk begaan." En: "Degene die alcohol drinkt is als een afgodenaanbidder." Dergelijke uitspraken zijn bedoeld om de ernst van de dreiging te benadrukken. Dit wordt beschouwd als de nauwkeurigere van de twee meningen. En Allah weet het beste. [Al-Mughni - Pagina 332]

Bewijzen die worden aangehaald voor deze opinie

Voor elke kwestie waarin de Salaf Saliheen verschilden, vind je verschillende argumenten terug. In de meeste gevallen worden er overleveringen gebruikt voor deze argumenten.

Voor zij die het niet verrichten van het gebed als grote zonde zien en geen grote ongeloof, zijn er verschillende overleveringen die aangehaald worden.

Hoe om te gaan met dit meningsverschil

In situaties zoals deze, waar de Salaf Saliheen van mening verschilden over Aqeedah-kwesties zoals het gebed, is het niet passend om iemand die een andere opvatting heeft dan jij, te beschuldigen van afvalligheid.

Takfir mag alleen worden toegepast op zaken die duidelijk en onbetwist zijn, en waarover geen verschil van mening bestaat.

De twee groepen onder de Salaf Saliheen hebben elkaar nooit tot ongelovigen verklaard in de discussie over het verlaten van het gebed, noch verklaarden ze elkaar als Khawarij of Murjiah. Dit is een kwestie van Ijtihaad, en niemand kan een ander aanvallen in zaken van Ijtihaad.

Behandel dit zoals de Salaf Saliheen dat deden: als een meningsverschil binnen de Fiqh. Zij vielen elkaar niet aan en deden geen takfir op elkaar.

De opvatting dat 'wie het gebed verlaat geen kafir is' leidt op zichzelf niet tot het verlaten van de religie wanneer men deze mening aanhangt. Dit komt doordat er onder de geleerden van Ahl Sunnah wal Jama'ah geen eenduidigheid bestaat over deze kwestie, wat blijkt uit het bestaande meningsverschil.

En wie zich tegen de handelingen van de Salaf Saliheen opstelt door de andere groep als ongelovigen te verklaren vanwege hun 'afwijkende mening', zou dan ook geleerden zoals Muhammad ibn Nasr al-Maruzi, Ibn Sahnoun, Ishaq ibn Rahawayh, Malik ibn Anas en Muhammad ibn Idris al-Shafi'i als ongelovigen moeten verklaren. Deze geleerden hebben namelijk de andere groep nooit tot ongelovigen verklaard.