Allah heeft de moslims bevolen de vijf dagelijkse gebeden te verrichten. Deze behoren tot de vijf pilaren van de islam. Het verlaten van een van deze vijf verplichte gebeden is een ernstige zaak.
In dit artikel lees je wat het oordeel is over iemand die het gebed verwaarloost, of dit nu gebeurt door laksheid of opzettelijk.
Zoals je kunt zien, bestaan er twee meningen over het verlaten van het gebed. Het fysiek nalaten van het gebed wordt door de ene groep gezien als een grote zonde, terwijl een andere groep dit beschouwt als grote kufr.
Beide meningen hebben een basis en worden door veel geleerden onder de Salaf Saliheen aangehangen. Dit is dus een kwestie van Ijtihad onder de Salaf Saliheen.
Er is wel consensus onder hen dat degene die de verplichting van het gebed ontkent, als ongelovige wordt beschouwd.
Daarnaast is er consensus dat het verlaten van het gebed ongeloof is. Echter, de vorm van dit ongeloof en de precieze betekenis van 'verlaten' zijn onderwerpen waarover de Salaf Saliheen van mening verschilden.
978 - حدثنا محمد بن يحيى ، قال : حدثنا أبو النعمان ، قال : حدثنا حماد بن زيد ، عن أيوب ، قال : " ترك الصلاة كفر لا يختلف فيه " .
[تعظيم قدر الصلاة للمروزي صفحة 925 جزء 2]
Ayyub as-Sikhtiyani zei:
"Het verlaten van het gebed is ongeloof, en daar bestaat geen meningsverschil over."
[Ta'dhim Qadr as-Salaat 2/935]
ثم ذكرنا الأخبار المروية عن النبي صلى الله عليه وسلم في إكفار تاركها ، وإخراجه إياه من الملة ، وإباحة قتال من امتنع من إقامتها ، ثم جاءنا عن الصحابة رضي الله عنهم مثل ذلك ، ولم يجئنا ، عن أحد منهم خلاف ذلك.
ثم اختلف أهل العلم بعد ذلك في تأويل ما روي عن النبي صلى الله عليه وسلم ، ثم عن الصحابة رضي الله عنهم في إكفار تاركها ، وإيجاب القتل على من امتنع من إقامتها .
[تعظيم قدر الصلاة للمروزي صفحة 925 جزء 2]
Ibn Nasr al-Maruzi zei:
"De geleerden verschilden van mening over de interpretatie van wat er is overgeleverd van de Profeet (ﷺ), de uitspraken van de Sahaba over het ongeloof van degene die het gebed nalaat, en de doodstraf voor degene die weigert het gebed te verrichten."
[Ta'dhim Qadr as-Salaat 2/925]
In dit artikel wordt uiteengezet wie welke mening aanhangt en wat de onderbouwingen zijn van de verschillende meningen over dit onderwerp.
Er is een grote groep onder de Salaf Saliheen die van mening is dat degene die een gebed buiten de vastgestelde tijd nalaat, hiermee een kafir wordt.
Geleerden van de Salaf Saliheen die deze mening aanhangen zijn onder anderen: 'Ali ibn Abi Talib, Ibn 'Abbas, Jabir ibn Abdullah, Abu Darda, Al-Hasan al-Basri, Ibrahim al-Nakha'i, Al-Awza'i, Ibn al-Mubarak, Imam Ahmad en Ishaaq ibn Rahawayh.
قال ابن المنذر :فقالت طائفة: هو كافر هذا قول: النخعي، وأيوب السختياني، وابن المبارك، وأحمد، وإسحاق، قَالَ أحمد: لا يكفر أحد بذنب إلا تارك الصلاة عمدا، فإن ترك صلاة إِلَى أن يدخل وقت صلاة أخرى يستتاب ثلاثا، وبه قَالَ: سُلَيْمَان بن داود، وأبو حية، وأبو بكر بن أبي شيبة.
[ص691 - كتاب الإقناع لابن المنذر]
Ibn al-Mundhir zei:
"Een groep zei dat zo iemand kafir wordt, en dit is de mening van onder anderen: Ibrahim al-Nakha'i, Ayyub al-Sakhtiyani, Ibn al-Mubarak, Ahmad en Ishaq. Ahmad zei: Niemand wordt tot ongelovige verklaard vanwege een zonde behalve degene die opzettelijk het gebed nalaat. Als hij een gebed verwaarloost totdat de tijd voor een nieuw gebed begint, wordt hem volgens de islam drie dagen gegeven om berouw te tonen. Dit is ook de mening van Sulaiman ibn Dawud, Abu Hayya en Abu Bakr bin Abi Shaybah."
[Kitab al-Iqnaa' - Ibn al-Mundhir - Pagina 691]
Ibn al-Mundhir beschrijft hier wie van mening is dat degene die het gebed verwaarloost een ongelovige wordt. Zelf is hij van mening dat dit niet het geval is, en behoort hij daardoor tot de groep die het als grote zonde beschouwt.
قال ابن عبد البر: واختلف العلماء في حكم تارك الصلاة عامدا وهو على فعلها قادر فروى عن علي بن أبي طالب وابن عباس وجابر وأبي الدرداء تكفير تارك الصلاة قالوا من لم يصل فهو كفار وعن عمر بن الخطاب أنه قال لاحظ في الاسلام لمن ترك الصلاة وعن ابن مسعود من لم يصل فلا دين له (1) وقال إبراهيم النخعي والحكم بن عتيبة وأيوب السختياني وابن المبارك وأحمد بن حنبل وإسحاق بن راهويه من ترك صلاة واحدة متعمدا حتى يخرج وقتها لغير عذر وأبى من قضائها وأدائها وقال لا أصلي فهو كافر ودمه وماله حلال ولا يرثه ورثته من المسلمين ويستتاب فإن تاب وإلا قتل وحكم ماله ما وصفنا كحكم مال المرتد وبهذا قال أبو داود الطيالسي وأبو خيثمة وأبو بكر بن أبي شيبة
[التمهيد - ابن عبد البر - ج ٤ - الصفحة ٢٢٥]
Ibn 'Abdul-Barr zei:
"De geleerden verschilden van mening over de uitspraak over iemand die het gebed opzettelijk nalaat terwijl hij in staat is om te bidden.
Volgens 'Ali ibn Abi Talib, Ibn Abbas, Jabir en Abu Darda is overgeleverd dat degene die niet bidt een ongelovige is. Ze zeiden: “Wie niet bidt is een ongelovige”. Volgens Umar ibn al-Khattab heeft degene die het gebed nalaat geen aandeel in de religie. Volgens Ibn Masoud heeft degene die het gebed nalaat geen religie.
Ibrahim al-Nakha'i, al-Hakam ibn 'Utaiba, Ayyub al-Sakhtiyani, Ibn al-Mubarak, Ahmad ibn Hanbal en Ishaq ibn Rahawayh zeiden: Iedereen die opzettelijk één van de vijf gebeden nalaat totdat de tijd verstreken is, zonder geldig excuus, en weigert het uit te voeren en zegt: “Ik bid niet”, is een ongelovige. Zijn moslimerfgenamen erven niet van hem. Hij moet berouw tonen, anders zal hij de doodstraf krijgen en worden zijn bezittingen behandeld als die van een afvallige. Dit is ook de mening van Abu Dawud al-Tayalisi, Abu Khaythamah en Abu Bakr ibn Abi Shaybah."
[Al-Tamheed - Ibn 'Abdul-Barr - Deel 4 - Pagina 225]
Zelf is Ibn 'Abdul-Barr het oneens met mening dat grote ongeloof is. Hij is van mening dat het een grote zonde is.
قال ابن قدامة: وَاخْتَلَفَتْ الرِّوَايَةُ، هَلْ يُقْتَلُ لِكُفْرِهِ، أَوْ حَدًّا؟ فَرُوِيَ أَنَّهُ يُقْتَلُ لِكُفْرِهِ كَالْمُرْتَدِّ، فَلَا يُغَسَّلُ، وَلَا يُكَفَّنُ، وَلَا يُدْفَنُ بَيْنَ الْمُسْلِمِينَ، وَلَا يَرِثُهُ أَحَدٌ، وَلَا يَرِثُ أَحَدًا، اخْتَارَهَا أَبُو إِسْحَاقَ بْنُ شَاقِلَا وَابْنُ حَامِدٍ، وَهُوَ مَذْهَبُ الْحَسَنِ، وَالنَّخَعِيِّ، وَالشَّعْبِيِّ، وَأَيُّوبَ السِّخْتِيَانِيُّ، وَالْأَوْزَاعِيِّ، وَابْنِ الْمُبَارَكِ وَحَمَّادِ بْنِ زَيْدٍ، وَإِسْحَاقَ، وَمُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ
[ص330 - كتاب المغني لابن قدامة]
Ibn al-Qudamah zei:
"De meningen verschilden. Moet degene die het gebed niet verricht worden gedood wegens ongeloof, of niet?
Een van de meningen is dat zo iemand als afvallige wordt beschouwd en de doodstraf krijgt wegens ongeloof, en dat hij niet wordt gewassen, noch begraven onder de moslims, en dat niemand van hem zal erven.
Dit is de mening van onder anderen: Abu Ishaaq ibn Shaaqilaa, Ibn Hamid, Al-Hasan al-Basri, Al-Nakha'i, Al-Sha'bi, Ayyub Al-Sakhtiyani, Al-Awza'i, Ibn Al-Mubarak, Hamad ibn Zaid, Ishaq ibn Rahawayh en Muhammad bin Al-Hasan.
[Al-Mughni - Ibn Qudamah - Pagina 330]
Zelf is Ibn Qudamah het oneens met de leer van Imam Ahmad wat betreft deze kwestie. Hij geloofde namelijk dat het een grote zonde is, en geen ongeloof.
De Profeet (ﷺ) benadrukt dat het gebed een essentieel onderdeel van de Islam is. Het verschil tussen de moslim en de ongelovige is het gebed.
De Profeet (ﷺ) zei:
"Het verschil tussen een man en afgoderij/ongeloof is het verlaten van het gebed."
[Sahih Muslim 82]
Naast de overleveringen van de Profeet (ﷺ), bieden de vrome voorgangers verdere duidelijkheid. Zij gaan dieper in op deze kwestie en stellen zelfs dat hierover geen meningsverschil bestaat.
977 - حدثنا محمد بن يحيى ، قال : حدثنا محمد بن يوسف ، قال : حدثنا معقل بن عبيد الله الجزري ، قال : قلت لنافع : رجل أقر بما أنزل الله تعالى ، وبما بين نبي الله صلى الله عليه وسلم ، ثم قال : أترك الصلاة ، وأنا أعرف أنها حق من الله تعالى ، قال : ذاك كافر ، ثم انتزع يده من يدي غضبانا موليا " .
[تعظيم قدر الصلاة للمروزي صفحة 924 جزء 2]
Nafi' zei:
"Degene die erkent dat het gebed de recht van Allah is maar dit niet verricht, hij is een kafir."
[Ta'dhim Qadr as-Salat - Ibn Nasr al-Maruzi - Deel 2 - Pagina 924]
رواية إسماعيل بن علية ولفظها: "ما علمنا شيئا من الأعمال قيل : تركه كفر ، إلا الصلاة "، رواه الخلال
[في "السنة"(4/144) رقم (137)]
'Abdullah ibn Shaqiq zei:
"Wij weten van geen enkele daad waarvan het verlaten als ongeloof (kufr) wordt beschouwd, behalve het gebed."
[Al-Sunnah - Abu Bakr al-Khallal - Deel 4 - Pagina 144]
989 - حدثني أحمد بن سيار ، قال : سمعت صدقة بن الفضل ، وسئل عن تارك الصلاة ؟ فقال : " كافر " ، فقال له السائل : أتبين منه امرأته ؟ فقال صدقة : " وأين الكفر من الطلاق ؟ لو أن رجلا كفر ، لم تطلق امرأته " .
[تعظيم قدر الصلاة للمروزي صفحة 929 جزء 2]
Ahmad ibn Siyar overleverde:
Ik hoorde Sadaqa ibn al-Fadl zeggen over degene die het gebed verlaat: 'Hij is een ongelovige.' Toen vroeg de vraagsteller: 'Zal zijn vrouw gescheiden worden?' Toen antwoordde Sadaqa: 'En waar is ongeloof in relatie tot echtscheiding? Als iemand ongelovig wordt, wordt zijn vrouw niet van hem gescheiden.'"
[Ta'dhim Qadr as-Salat - Deel 2 - Pagina 929]
En dit is de mening van Sadaqa ibn al-Fadl met betrekking tot scheiding bij verrichten van Kufr, dat degene die grote kufr verricht niet automatisch gescheiden wordt.
قال عبد الله بن المبارك: "من ترك الصلاة متعمدا من غير علة ، حتى أدخل وقتا في وقت فهو كافر "
[تعظيم قدر الصلاة للمروزي صفحة 927 جزء 2]
Abdullah ibn al-Mubarak zei:
"Wie het gebed expres nalaat zonder excuus, totdat een ander gebed aanbreekt, is een kafir."
[Ta'dhim Qadr as-Salat - Ibn Nasr al-Maruzi - Deel 2 - Pagina 927]
قال أبو داود: سمعت أحمد يقولُ: إذا قال الرجل: لا أصلي، فهو كافر.
[مسائل أبي داود" (١٧٦١)]
Imam Ahmad zei:
"Degene die zegt: 'Ik bid niet', is een kafir."
[Masail Abu Dawud 1761]
قال أبي: والذي يتركها لا يصليها، والذي يصليها في غير وقتها ادعوه ثلاثًا، فإن صلى وإلا ضربت عنقه، هو عندي بمنزلة المرتد يستتاب ثلاثًا فإن تاب، وإلا قتل على حديث عمر.
[مسائل عبد اللَّه" (١٩١ - ١٩٢)]
Imam Ahmad zei:
"Degene die het gebed nalaat, betekent dat hij het niet bidt. Degene die het gebed buiten de vastgestelde tijd verlaat, wordt verzocht berouw te tonen binnen drie dagen (zoals overgeleverd door 'Umar), anders de doodstraf. Voor mij is zo iemand in dezelfde situatie als een afvallige."
[Masail Abdullah 191-192]
990 - قال أبو عبد الله : سمعت إسحاق يقول : قد صح عن رسول الله صلى الله عليه وسلم أن تارك الصلاة كافر ، وكذلك كان رأي أهل العلم من لدن النبي صلى الله عليه وسلم إلى يومنا هذا أن تارك الصلاة عمدا من غير عذر حتى يذهب وقتها كافر .
[تعظيم قدر الصلاة للمروزي صفحة 930 جزء 2]
Ishaaq ibn Rahawayh zei:
"Het is authentiek overgeleverd van de Profeet dat het verlaten van het gebed ongeloof is. Dit is de visie van de Sahaba tot aan de mensen van mijn tijd, dat wie het gebed zonder geldig excuus na de vastgestelde tijd verlaat, een ongelovige is."
[Ta'dhim Qadr as-Salat - Ibn Nasr al-Maruzi - Deel 2 - Pagina 930]
Ibn Habib (prominente geleerde binnen de Maliki madhab) zei:
"Degene die het gebed niet verricht of regelmatig nalaat (soms niet bidt) wordt beschouwd als een ongelovige. Dit is gebaseerd op de uitspraak van de Profeet (ﷺ): 'Het verschil tussen iemand en afgodendienst/ongeloof is het verlaten van het gebed.' Iemand die de verplichting van het gebed erkent maar het niet uitvoert, kan volgens de islamitische wet worden bestraft met de doodstraf. Dit geldt eveneens voor degenen die het gebed niet binnen de vastgestelde tijd verrichten."
[Al-Nawadir wa Ziyadat pagina 150 van Ibn Abi Zayd al-Qayrawani]
988 - وقال ابن أبي شيبة : قال النبي صلى الله عليه وسلم : " من ترك الصلاة فقد كفر .
فيقال له : ارجع عن الكفر ، فإن فعل ، وإلا قتل بعد أن يؤجله الوالي ثلاثة أيام "
[تعظيم قدر الصلاة للمروزي صفحة 929 جزء 2]
Ibn Abi Shaybah zei:
"Het verlaten van het gebed is ongeloof. Er zal hem worden opgedragen om berouw te tonen binnen drie dagen, anders de doodstraf."
[Ta'dhim Qadr as-Salat - Ibn Nasr al-Maruzi - Deel 2 - Pagina 929]
ثم ذكرنا الأخبار المروية عن النبي صلى الله عليه وسلم في إكفار تاركها ، وإخراجه إياه من الملة ، وإباحة قتال من امتنع من إقامتها ، ثم جاءنا عن الصحابة رضي الله عنهم مثل ذلك ، ولم يجئنا ، عن أحد منهم خلاف ذلك .
[تعظيم قدر الصلاة للمروزي صفحة 925 جزء 2]
Ibn Nasr al-Maruzi zei:
"De Sahaba zijn unaniem van mening dat het niet bidden van het gebed ongeloof is."
[Ta'dhim Qadr as-Salat - Ibn Nasr al-Maruzi - Deel 2 - Pagina 925]
Er zijn enkele onder de Salaf Saliheen die van mening zijn dat degene die niet bidt maar wel erkent dat het gebed een verplichting is, geen ongelovige is.
"Degenen die deze mening aanhouden, zijn onder anderen de Tabi'een zoals Makhoul en Imam al-Zuhri. Atba Tab'ieen die deze opvatting delen, zijn onder andere Imam Malik, Sufyan al-Thawri, Hammad ibn Zayd, Abu Thawr, Waki' en Imam Shafi'i."
قالوا : وفي اتفاق عامة أهل العلم على أن التارك للصلاة حتى خرج وقتها متعمدا ، يعيدها قضاء ، ما يدل على أنه ليس بكافر ، لأن الكافر لا يؤمر بقضاء ما ترك من الصلاة في قول عامة العلماء .
وكان ممن ذهب هذا المذهب من علماء أصحاب الحديث الشافعي رضي الله عنه ، وأصحابه : أبو ثور ، وغيره ، وأبو عبيد في موافقيهم .
[تعظيم قدر الصلاة للمروزي صفحة 957 جزء 2]
Imam al-Maruzi zei:
"Zij zeiden: De meerderheid van de geleerden is het erover eens dat degene die het gebed opzettelijk achterwege laat totdat de tijd ervan is verstreken, het moet inhalen, wat aangeeft dat hij geen ongelovige is. Omdat de ongelovige niet wordt opgedragen de gebeden die hij heeft gemist in te halen, aldus de meerderheid van de geleerden.
Dit is de mening van onder anderen Al-Shafi'i en zijn metgezellen, waaronder Abu Thawr en anderen. Abu 'Ubayd is het ook met hen eens."
[Ta'dhim Qadr as-Salat - Ibn Nasr al-Maruzi - Deel 2 - Pagina 957]
قال ابن المنذر :وقالت طائفة: يستتاب فإن تاب وإلا قتل، هذا قول: مكحول، ومالك بن أنس، وحماد بن زيد، ووكيع، والشافعي
قول ثالث قاله الزُّهْرِيّ: قَالَ: إن كَانَ إنما تركها ابتدع دينا غير الإسلام قتل، وإن كَانَ إنما هو فاسق ضرب ضربا مبرحا، وسجن
[ص691 - كتاب الإقناع لابن المنذر]
Ibn al-Mundhir zei:
"De groep die van mening is dat er een doodstraf wordt opgelegd voor degenen die het gebed niet verrichten, zijn onder anderen: Makhoul, Malik ibn Anas, Hammad ibn Zayd, Waki' en Al-Shafi'i.
Een andere mening wordt aangehouden door al-Zuhri, die gelooft dat het niet verrichten van het gebed geen doodstraf verdient maar eerder geslagen worden en gevangenisstraf."
[Al-Iqnaa' - Ibn al-Mundhir - Pagina 691]
قال ابن عبد البر: وفي هذه المسألة قول ثان قال الشافعي يقول الامام لتارك الصلاة صل فإن قال لا أصلي سئل فإن ذكر علة تحبسه أمر بالصلاة على قدر طاقته فإن أبي من الصلاة حتى يخرج وقتها قتله الامام وإنما يستتاب ما دام وقت الصلاة قائما يستتاب في أدائها وإقامتها فإن أبى قتل وورثه ورثته وهذا قول أصحاب مالك ومذهبهم وبعضهم يرويه عن مالك وروى محمد بن علي البجلي قال حدثنا يونس بن عبد الأعلى قال سمعت ابن وهب يقول قال مالك من آمن بالله وصدق المرسلين وأبى أن يصلي قتل وبه قال أبو ثور وجميع أصحاب الشافعي وهو قول مكحول وحماد بن زيد ووكيع
[التمهيد - ابن عبد البر - ج ٤ - الصفحة ٢٣١]
Ibn 'Abdul-Barr zei:
"Over deze kwestie is er een tweede gezegde: De imam legt degene op om te bidden, en als diegene weigert een gebed te bidden binnen de vastgestelde tijd, dan wordt hem in de islam de doodstraf opgelegd. En zijn erfgenamen mogen dan van hem erven (d.w.z. hij is moslim).
Sommigen schrijven deze mening toe aan Malik. Volgens Muhammad bin 'Ali Al-Bajli van Yunus bin Abdul-A'laa: “Ik hoorde Ibn Wahb zeggen: Malik zei: ‘Wie in Allah gelooft en in de boodschappers gelooft en weigert te bidden, zal de doodstraf krijgen.'
En hetzelfde is toegeschreven aan Abu Thawr en een meerderheid onder de metgezellen van Al-Shafi'i, en dit is ook de mening van Makhoul, Hammad bin Zaid en Waki'."
[Al-Tamheed - Ibn Abd al-Barr - Deel 4 - Pagina 231]
قال ابن قدامة: وَالرِّوَايَةُ الثَّانِيَةُ، يُقْتَلُ حَدًّا، مَعَ الْحُكْمِ بِإِسْلَامِهِ، كَالزَّانِي الْمُحْصَنِ، وَهَذَا اخْتِيَارُ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بَطَّةَ، وَأَنْكَرَ قَوْلَ مَنْ قَالَ: إنَّهُ يَكْفُر. وَذَكَرَ أَنَّ الْمَذْهَبَ عَلَى هَذَا، لَمْ يَجِدْ فِي الْمَذْهَبِ خِلَافًا فِيهِ.
وَهَذَا قَوْلُ أَكْثَرِ الْفُقَهَاءِ، وَقَوْلُ أَبِي حَنِيفَةَ، وَمَالِكٍ، وَالشَّافِعِيِّ.
[ص331 - كتاب المغني لابن قدامة]
Ibn Qudamah zei:
"De tweede mening die is overgeleverd betreft dat degene die het gebed verlaat, de doodstraf krijgt opgelegd, maar wel een moslim blijft, zoals een persoon die zinaa pleegt deze straf krijgt maar nog steeds moslim blijft.
En dit is de mening van Abu Abdullah ibn Battah, die de andere mening afkeurde: dat degene die het gebed verlaat ongelovig wordt. Hij geeft daarbij aan dat er binnen zijn madhab geen meningsverschil over bestaat.
Dit is ook de mening van de meerderheid van de Fuqaha, en de mening van Abu Hanifa, Malik en Al-Shafi'i."
[Al-Mughni - Ibn Qudamah - Pagina 331]
وروى محمد بن علي البجلي قال حدثنا يونس بن عبد الأعلى قال سمعت ابن وهب يقول قال مالك من آمن بالله وصدق المرسلين وأبى أن يصلي قتل
[التمهيد - ابن عبد البر - ج ٤ - الصفحة ٢٣١]
Imam Malik zei:
"Wie in Allah gelooft en in de boodschappers gelooft en weigert te bidden, zal de doodstraf krijgen."
[Al-Tamheed - Ibn Abd al-Barr - Deel 4 - Pagina 231]
Doordat Imam Malik zijn uitspraak begon met 'Wie in Allah gelooft en in de boodschappers gelooft', wordt aangenomen dat hij hiermee de moslim bedoelde, ondanks het verlaten van het gebed.
(قال الشافعي) حضور الجمعة فرض فمن ترك الفرض تهاونا كان قد تعرض شرا إلا أن يعفو الله كما لو أن رجلا ترك صلاة حتى يمضى وقتها كان قد تعرض شرا إلا أن يعفو الله.
[كتاب الأم - الإمام الشافعي - ج ١ - الصفحة ٢٣٩]
Imam Shafi'i zei:
"Het bijwonen van het vrijdaggebed is verplicht. Iedereen die uit nalatigheid de verplichting opgeeft, is blootgesteld aan kwaad, tenzij God hem vergeeft, net als een man die een gebed verlaat totdat de tijd ervoor is verstreken zichzelf blootstelt aan kwaad, tenzij God hem vergeeft."
[Kitab al-Umm - Imam Shafi'i - Deel 1 - Pagina 239]
Uit deze uitspraak maakt Imam Shafi'i zijn mening duidelijk over degene die het gebed niet verricht en dit buiten de vastgestelde tijd laat. De uitspraak 'tenzij God hem vergeeft' duidt erop dat Imam Shafi'i het als een zonde beschouwt.
979 - حدثنا محمد بن عبدة ، قال : سمعت يعمر بن بشر أبا عمرو ، قال : سمعت عبد الله بن المبارك رضي الله عنه ، [ ص: 926 ] قال : " من أخر صلاة حتى يفوت وقتها متعمدا من غير عذر كفر .
ثم قال : خالفني سفيان ، وغيره من أصحاب عبد الله ، وأنكروه ، فدخلوا على عبد الله بالزبد انقان ، فأخبروه أن يعمر روى عليك كذا ، وكذا ، ولم ينكره ، وقال : فما قلت أنت ؟ فقال سفيان لعبد الله : إنه روى عليك كذا ، وكذا ، فقال له عبد الله ، فما قلت أنت ؟ قال : إذا تركها ، ردا لها ، فقال : ليس هذا قولي ، قست علي يا أبا عبد الله .
[تعظيم قدر الصلاة للمروزي صفح 926 جزء 2]
Ya'mur ibn Bishr overleverde:
"Sufyan al-Thawri was het oneens met 'Abdullah ibn al-Mubarak over degene die het gebed verlaat. Ibn al-Mubarak vroeg Sufyan: 'Wat zeg jij erover?' Sufyan antwoordde: 'Het is kufr als hij de verplichting ontkent.' Ibn al-Mubarak zei: 'Dat is niet mijn mening, je hebt mij verkeerd begrepen, o Abu Abdullah.'"
[Ta'dhim Qadr as-Salat - Ibn Nasr al-Maruzi - Deel 2 - Pagina 926]
Sufyan al-Thawri geloofde dat iemand die het gebed niet verricht, een grote zondaar is en pas als hij de verplichting ontkent een kafir wordt.
Sufyan dacht dat Ibn al-Mubarak deze mening deelde toen hij hem hierover aansprak. Ibn al-Mubarak gaf echter aan dat hij deze opvatting niet deelde en dat Sufyan zijn werkelijke standpunt niet correct had begrepen.
Dit laat zien hoe twee grote geleerden die ook nog eens hechte metgezellen van elkaar zijn, over een groot onderwerp van mening verschillen.
قال أبو عبد الله : [ ص: 957 ]
1035 - وقد حدثني محمد بن يحيى ، قال : حدثنا عبد العزيز بن عبد الله الأويسي ، قال : حدثنا إبراهيم بن سعد ، عن ابن شهاب ، أنه سئل عن الرجل ، يترك الصلاة ؟ قال : " إن كان إنما تركها أنه ابتدع دينا غير دين الإسلام قتل ، وإن كان إنما هو فاسق ضرب ضربا مبرحا ، وسجن " .
[تعظيم قدر الصلاة للمروزي صفحة 957 جزء 2]
Ibn Shihab al-Zuhri zei:
"Wie het gebed verlaat omdat hij een andere religie dan de islam volgt, zal de doodstraf krijgen. Maar wie slechts een zondaar is, zal worden geslagen en gevangen worden gezet."
[Ta'dhim Qadr as-Salat - Ibn Nasr al-Maruzi - Deel 2 - Pagina 957]
Imam al-Zuhri maakt hierbij duidelijk dat ook hij de mening deelt dat het niet bidden geen grote ongeloof is. Hij zegt namelijk dat een persoon alleen kafir wordt als hij het gebed zou ontkennen, en dat een persoon die het niet verricht een grote zondaar is die straf verdient.
Deze mening onderscheidt zich van de andere mening waarbij de persoon die het gebed niet verricht de doodstraf krijgt.
Imam Zuhri is van mening dat de doodstraf niet geldt bij een persoon die het gebed niet verricht, maar eerder dat zo een persoon geslagen dient te worden en vast worden gezet in de gevangenis.
فقد سئل الإمام أبو عبد الله محمد بن سحنون [202هـ-256هـ] كما في [فتاوى ابن سحنون (ص438–439)] عن تارك الصلاة من غير عذر وما حكمه؟ قال -رحمه الله-:
((ذلك على وجهين:
إذا جحد وجوبها وقال: ليست بواجبة عليّ ولا على أحد، أو أنكر وجوب الوضوء أو الصوم أو الزكاة، أو جحد فرضاً من فرائض الإسلام أي فرض كان، فحكمه حكم المرتد يستتاب ثلاثة أيام، فإن لم يتب وتمادى على جحده قُتل كفراً،
واختلف في ماله، فقيل: يكون في بيت مال المسلمين إن كان بيت المال صالحاً،
وإن كان ظلوماً غشوماً فيفرق بين الفقراء والمساكين،
وقيل: ماله لورثته من المسلمين.
وإن ترك الصلاة تهاوناً بها وعجزاً وتفريطاً، وهو مقر بوجوبها، فإنه يؤدب ويعاقب عقوبة شديدة ؛ لأن ترك الصلاة من أكبر الكبائر وأعظم الذنوب عند الله تعالى، وهذا إذا أقر بوجوبها ووعد بفعلها،
وإذا أقر بوجوبها وامتنع من أدائها، وقال: لا أصلي، فإنه يُنظر إلى خروج الوقت الذي أمر فيه بالصلاة، فإن لم يصلها قُتل،واختلف في قتله،
فقيل: يقتل حدّاً ويدفن في مقابر المسلمين ويرثه ورثته المسلمون، لأنه مؤمن عاص، وعليه جمهور العلماء من الصحابة والتابعين،
وقيل: يقتل كفراً ولا يدفن في مقابر المسلمين، ولا يرثه ورثته من المسلمين، ويكون ماله لبيت مال المسلمين، وهو قول ابن حبيب وجماعة من التابعين، وسندهم في ذلك قول النبي صلى الله عليه وسلم: "بين العبد المؤمن والكافر ترك الصلاة"، ظاهر الحديث على أي وجه تركها، وقال جمهور العلماء: معنى الحديث: إذا تركها جاحداً لوجوبها)).
[فتاوى ابن سحنون (ص438–439)]
Ibn Sahnoun zei:
Deze kwestie heeft twee kanten:
Als hij de verplichting ervan ontkent en zegt: Het is niet verplicht voor mij of voor iemand anders, of de verplichting van wassing, vasten of zakat ontkent, of een van de verplichtingen van de islam ontkent, wat die ook is, dan is zijn oordeel hetzelfde als die van een afvallige. Hij krijgt dan de mogelijkheid berouw te tonen binnen drie dagen. Als hij geen berouw toont en door blijft gaan met zijn ontkenning, zal hij de doodstraf krijgen als een ongelovige.
Er was onenigheid over wat er gedaan moet worden met de bezittingen van zo een persoon, en er werd gezegd: het zal in de gezamenlijke welvaart van de moslims worden bijgevoegd als deze persoon goed was.
Als hij onrechtvaardig en bedrieglijk is, wordt zijn bezitting uitgegeven aan de armen en behoeftigen.
Er werd ook gezegd: Zijn bezitting gaat naar zijn islamitische erfgenamen.
Als hij het gebed verlaat uit nalatigheid, terwijl hij erkent dat het verplicht is, dan zal hij gedisciplineerd worden en gestraft worden met een zware straf. Omdat het opgeven van het gebed een van de grootste zonden is volgens Allah, en dit is als hij de verplichting ervan erkent maar het niet verricht.
Als hij erkent dat het verplicht is, maar weigert het uit te voeren, en zegt: Ik bid niet, dan is het alsof hij het gebed niet heeft gebeden binnen zijn vastgestelde tijd, en als hij het niet verricht, dan krijgt hij de doodstraf.
Er was wat onenigheid wat betreft de doodstraf.
Mening één: hij moet gedood worden en begraven worden op moslimbegraafplaatsen, en zijn moslim-erfgenamen zullen van hem erven, omdat hij een ongehoorzame gelovige is, en de meerderheid van de geleerden van de Sahaba en Tabi'een is het hierover eens.
Mening twee: Hij wordt gedood als een ongelovige en wordt niet begraven op moslimbegraafplaatsen, en zijn moslim-erfgenamen erven niet van hem, en zijn geld gaat naar de moslimschatkist. Dit is de mening van Ibn Habib en een groep Tabi'een. en hun steun daarvoor is de uitspraak van de Profeet, moge God hem zegenen en vrede schenken: “Tussen een gelovige en een ongelovige is het opgeven van het gebed”. Echter is volgens de meerderheid van geleerden de interpretatie van 'verlaten' in deze hadith: als een persoon de verplichting ervan ontkent.
[Fatawa Ibn Sahnoun - Pagina 438-439]
وأصح شيء في هذا الباب من جهة النظر ومن جهة الأثر أن تارك الصلاة إذا كان مقرا بها غير جاحد ولا مستكبر فاسق مرتكب لكبيرة موبقة من الكبائر الموبقات وهو مع ذلك في مشيئة الله عز وجل إن شاء غفر له وإن شاء عذبه
[التمهيد - ابن عبد البر - ج ٢٣ - الصفحة ٢٩٥]
Ibn 'Abdul-Barr zei:
"En het meest correcte wat betreft deze kwestie, is dat degene die het gebed niet verricht een grote zondaar is, en pas ongelovig wordt als hij de verplichting ervan ontkent. Als Allah wil, dan vergeeft Hij hem, en als Hij wil, dan bestraft Hij hem."
[Al-Tamheed - Ibn Abd al-Barr - Deel 4 - Pagina 295]
Voor elke kwestie waarin de Salaf Saliheen verschilden, vind je verschillende argumenten terug. In de meeste gevallen worden er overleveringen gebruikt voor deze argumenten.
Voor zij die het niet verrichten van het gebed als grote zonde zien en geen grote ongeloof, zijn er verschillende overleveringen die aangehaald worden.
سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ " خَمْسُ صَلَوَاتٍ كَتَبَهُنَّ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ عَلَى الْعِبَادِ فَمَنْ جَاءَ بِهِنَّ لَمْ يُضَيِّعْ مِنْهُنَّ شَيْئًا اسْتِخْفَافًا بِحَقِّهِنَّ كَانَ لَهُ عِنْدَ اللَّهِ عَهْدٌ أَنْ يُدْخِلَهُ الْجَنَّةَ وَمَنْ لَمْ يَأْتِ بِهِنَّ فَلَيْسَ لَهُ عِنْدَ اللَّهِ عَهْدٌ إِنْ شَاءَ عَذَّبَهُ وَإِنْ شَاءَ أَدْخَلَهُ الْجَنَّةَ "
'Ubada ibn Saamit overleverde:
Ik hoorde de Boodschapper van Allah (ﷺ) zeggen: Allah de Majesteitelijke en Machtige heeft vijf gebeden voor de mensheid bevolen, en voor iedereen die ze doet en er niets van verspilt door er lichtelijk mee om te gaan is een pact voor hem met Allah dat Hij hem in het Paradijs zal toelaten. Wie ze niet doet is er geen pact voor hem met Allah. Als Hij wil, straft Hij hem, en als Hij wil, laat Hij hem toe in het Paradijs.
[Muwatta - Boek 2 - Hadith 14]
Uit deze overlevering blijkt dat degene die een gebed niet verricht, zich blootstelt aan een grote zonde maar geen grote ongeloof.
Wie het verlaten van het gebed als grote ongeloof ziet, interpreteert deze Hadith op een andere wijze. Namelijk dat wat ermee wordt bedoeld het perfectioneren van de verplichte zaken binnen het gebed betreft, en niet het verlaten van het gebed.
Hierin is ook een bewijs dat degene die het gebed uitstelt buiten zijn vastgestelde tijd, geen ongelovige wordt.
Want hoe kan het dan zo zijn dat de Profeet (ﷺ) beveelde het gebed nog steeds achter de Imam te bidden die het gebed te laat verricht? Verplicht de Profeet (ﷺ) het gebed te verrichten achter een ongelovige?!
1024 - حدثنا أبو بكر الصغاني ، قال : حدثنا محمد بن إسحاق المسيبي ، قال : أخبرني أبي : إسحاق ، عن قدامة بن موسى الجمحي ، عن عمرو بن حسن بن حسين ، وبشير ، مولى المدنيين ، قالا : دخلنا على جابر بن عبد الله رضي الله عنه ، فقال : اشتد غضب الله تعالى على أول من أخر وقت الصلاة ، وهل تدريان من هو ؟ قالا : لا ، قال الحجاج : إني محدثكما حديثا فاكتماه عني ، فإذا مت ، فلينبشوا قبري ، سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول : " إنه سيكون بعدي أئمة يؤخرون وقت الصلاة ، فصلوا [ ص: 949 ] الصلاة لوقتها ، واجعلوا صلاتكم معهم سبحة " .
[تعظيم قدر الصلاة للمروزي صفحة 949 جزء 2]
Jaabir ibn 'Abdullah zei:
"De woede van Allah, de Verhevene, is groot op degene die de eerste was die het gebed buiten zijn vastgestelde tijd verrichtte. En weet je wie dat is? Het is Al-Hajjaj. Ik hoorde de Boodschapper van Allah (vrede zij met hem) zeggen: 'Er zullen na mij leiders komen die de gebedstijd uitstellen. Bid het gebed op zijn tijd, en beschouw jullie gebed met hen als een vrijwillig gebed (nafl).' "
[Ta'dhim Qadr as-Salat - Deel 2 - Pagina 949]
1014 - حدثنا عمرو بن زرارة ، قال : أخبرنا أبو بكر بن عياش ، [ ص: 943 ] عن عاصم ، عن زر بن حبيش ، عن عبد الله بن مسعود رضي الله عنه قال : قال رسول الله صلى الله عليه وسلم : " لعلكم ستدركون أقواما يصلون الصلاة لغير وقتها ، فإذا أدركتموهم ، فصلوا في بيوتكم للوقت الذي تعرفون ، ثم صلوا معهم ، واجعلوها سبحة " .
[تعظيم قدر الصلاة للمروزي صفحة 943 جزء 2]
'Abdullah ibn Mas'oud zei:
"De Boodschapper van Allah (vrede zij met hem) zei: 'Er zullen mensen komen die het gebedstijd uitstellen. Bid dan in jullie huizen, en daarna met hen, en dat zal een vrijwillig gebed voor je zijn.'"
[Ta'dhim Qadr as-Salat - Deel 2 - Pagina 943]
1025 - حدثنا محمد بن يحيى ، قال : أخبرنا إبراهيم بن العلاء بن الضحاك الزبيدي ، قال : حدثنا إسماعيل بن عياش العنسي ، قال : حدثنا راشد بن داود الصنعاني ، عن أبي أسماء الرحبي ، عن شداد بن أوس رضي الله عنه قال : " سيكون من بعدي أئمة يميتون الصلاة عن مواقيتها ، فصلوا الصلاة لوقتها ، واجعلوا صلاتكم معهم سبحة " .
قال عمرو بن إسحاق بن إبراهيم الحمصي: فلما كان الحجاج أخر الصلاة عن مواقيتها ، فكنت أصلي الصلاة لوقتها ، وأجعل صلاتي معه سبحة
[تعظيم قدر الصلاة للمروزي صفحة 950 جزء 2]
Shaddad ibn Aws overleverde:
"Er zullen na mij leiders komen die het gebed buiten hun voorgeschreven tijden uitvoeren. Bid het gebed op zijn voorgeschreven tijd en beschouw jullie gebed met hen als een vrijwillig gebed (nafl)."
[Ta'dhim Qadr as-Salat - Deel 2 - Pagina 950]
1059 - حدثنا إسحاق ، قال : حدثنا عبدة بن سليمان ، قال : حدثنا الزبرقان ، قال : قلت لأبي وائل : إن الحجاج يؤخر الصلاة عن وقتها ؟ فقال : " صلها في بيتك ، ثم ائت المسجد ، ولا تدعها " .
[تعظيم قدر الصلاة للمروزي صفحة 973 جزء 2]
Al-Zubayqan overleverde:
Ik zei tegen Abu Waail (Shaqiq ibn Salamah): "Al-Hajjaj stelt het gebed uit buiten zijn vastgestelde tijd." Hij (Abu Waail) zei: "Bid het op tijd in je huis, ga dan naar de moskee, en verlaat het gezamelijke gebed niet."
[Ta'dhim Qadr as-Salat - Deel 2 - Pagina 973]
1061 - حدثنا إسحاق ، قال : أخبرنا وكيع ، عن سفيان ، عن الأعمش ، قال : " كان إبراهيم ، وخيثمة يصليان العصر في بيوتهما ، ثم يأتيان الحجاج ، فيصليان معه "
[تعظيم قدر الصلاة للمروزي صفحة 974 جزء 2]
Al-Zubayqan overleverde:
Ik zei tegen Abu Waail (Shaqiq ibn Salamah): "Al-Hajjaj stelt het gebed uit buiten zijn vastgestelde tijd." Hij (Abu Waail) zei: "Bid het op tijd in je huis, ga dan naar de moskee, en verlaat het gezamelijke gebed niet."
[Ta'dhim Qadr as-Salat - Deel 2 - Pagina 974]
1061 - حدثنا إسحاق ، قال : أخبرنا وكيع ، عن سفيان ، عن الأعمش ، قال : " كان إبراهيم ، وخيثمة يصليان العصر في بيوتهما ، ثم يأتيان الحجاج ، فيصليان معه "
[تعظيم قدر الصلاة للمروزي صفحة 974 جزء 2]
Al-A'mash zei:
"Ibrahim en Khaythamah verrichtten 'Asr gebed in hun huis, daarna kwamen ze naar de moskee en verrichtten ze het met Al-Hajjaj."
[Ta'dhim Qadr as-Salat - Deel 2 - Pagina 974]
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عَلِيٍّ، ثنا أَبُو عَرُوبَةَ، ثنا عُمَرُ بْنُ عُثْمَانَ قَالَ: ثنا أَبِي قَالَ: سَمِعْتُ جَدِّي قَالَ: كَتَبَ عُمَرُ إِلَى عَدِيِّ بْنِ أَرْطَأَةَ: «بَلَغَنِي أَنَّكَ تَسْتَنُّ بِسُنَّةِ الْحَجَّاجِ، فَلَا تَسْتَنَّ بِسُنَّتِهِ، فَإِنَّهُ كَانَ يُصَلِّي الصَّلَاةَ لِغَيْرِ وَقْتِهَا، وَيأْخُذُ الزَّكَاةَ مِنْ غَيْرِ حَقِّهَا، وَكَانَ لِمَا سِوَى ذَلِكَ أَضْيَعَ»
[ص345 - كتاب حلية الأولياء]
'Umar ibn 'Abdul-'Aziz schreef aan 'Adiy ibn Artah:
"Ik heb gehoord dat je de voetstappen van al-Hajjaj volgt. Volg hem niet! Want hij (Al-Hajjaj) bad het gebed buiten zijn vastgeschreven tijd, nam van zakat geld zonder daar recht op te hebben en deed meer andere kwalijke zaken."
[Hilyatul Awliyaa - Deel 5 - Pagina 345]
حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ، حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ، عَنْ أَبِي مَالِكٍ الأَشْجَعِيِّ، عَنْ رِبْعِيِّ بْنِ حِرَاشٍ، عَنْ حُذَيْفَةَ بْنِ الْيَمَانِ، قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ـ صلى الله عليه وسلم ـ " يَدْرُسُ الإِسْلاَمُ كَمَا يَدْرُسُ وَشْىُ الثَّوْبِ حَتَّى لاَ يُدْرَى مَا صِيَامٌ وَلاَ صَلاَةٌ وَلاَ نُسُكٌ وَلاَ صَدَقَةٌ وَلَيُسْرَى عَلَى كِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ فِي لَيْلَةٍ فَلاَ يَبْقَى فِي الأَرْضِ مِنْهُ آيَةٌ وَتَبْقَى طَوَائِفُ مِنَ النَّاسِ الشَّيْخُ الْكَبِيرُ وَالْعَجُوزُ يَقُولُونَ أَدْرَكْنَا آبَاءَنَا عَلَى هَذِهِ الْكَلِمَةِ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ فَنَحْنُ نَقُولُهَا " . فَقَالَ لَهُ صِلَةُ مَا تُغْنِي عَنْهُمْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَهُمْ لاَ يَدْرُونَ مَا صَلاَةٌ وَلاَ صِيَامٌ وَلاَ نُسُكٌ وَلاَ صَدَقَةٌ فَأَعْرَضَ عَنْهُ حُذَيْفَةُ ثُمَّ رَدَّهَا عَلَيْهِ ثَلاَثًا كُلَّ ذَلِكَ يُعْرِضُ عَنْهُ حُذَيْفَةُ ثُمَّ أَقْبَلَ عَلَيْهِ فِي الثَّالِثَةِ فَقَالَ يَا صِلَةُ تُنْجِيهِمْ مِنَ النَّارِ . ثَلاَثًا .
Hudhayfah ibn Al-Yaman overleverde:
De Profeet (ﷺ) zei: "De islam zal verslijten zoals borduurwerk op een kledingstuk verslijt, totdat niemand meer weet wat vasten, gebed, Hajj en zakat zijn. De Quran zal 's nachts worden weggenomen en er zal geen enkel vers ervan op aarde achterblijven. En er zullen mensen overblijven, oude mannen en oude vrouwen, die zullen zeggen: “We zagen onze voorvaders deze woorden zeggen: ‘La ilaha illallah’, dus wij zeggen ze ook."
Silah zei tegen hem: "Wat voor goeds zal het zeggen van La ilaha illallah doen als ze niet weten wat vasten, gebed, Hajj en zakat zijn?"
Hudhayfah wendde zich van hem af. Dus herhaalde hij zijn vraag drie keer, en Hudhayfah wendde zich elke keer van hem af, tot na de derde keer en hij driemaal zei: "O Silah! Het zal hen redden van de hel."
[Sunan Ibn Majah 4049]
Uit deze overlevering is te herleiden dat de Sahabi Hudhayfah ibn Al-Yaman van mening is dat het niet verrichten van het gebed, niet meteen grote ongeloof betekent.
De Sahabi geeft aan dat de Shahada de moslim kan redden van het hellevuur.
Het is niet correct om te beweren dat de groep onder de Salaf Saliheen die van mening zijn dat het niet verrichten van het gebed een grote zonde is, dat zij de mening van de Murjiah hanteren.
Dit is niet correct omdat de Murjiah, waaronder Abu Hanifa, namelijk geloven dat het helemaal geen grote zonde is om het gebed niet te verrichten. Zij zien er geen groot probleem in, omdat ze beweren dat zelfs zonder daden de Imaan volmaakt zou zijn, omdat het al in het hart zit.
Hierbij zeggen ze dus dat degene die het gebed niet verricht, een volmaakte gelovige is en gewoon het Paradijs zou binnentreden.
De Salaf Saliheen geloven dat natuurlijk niet, omdat daden ook deel uitmaken van Imaan. Een groep is slechts van mening dat het verlaten van de verrichting van het gebed, niet gelijkstaat tot ongeloof die je uit de religie doet treden.
Hierdoor onderscheidt deze groep onder de Salaf Saliheen zich van de Murjiah, omdat ze erkennen dat het verlaten ervan een grote zonde is en dat Imaan wordt afgenomen.
(قال ابن عبد البر: ألا أن المرجئة) تقول (المؤمن) المقر مستكمل الايمان وقد ذكرنا اختلاف أئمة (أهل) السنة والجماعة في تارك الصلاة فأما أهل البدع فإن المرجئة قالت تارك الصلاة مؤمن مستكمل الإيمان إذا كان مقرا غير جاحد ومصدقا غير مستكبر وحكيت هذه المقالة عن أبي حنيفة وسائر المرجئة وهو قول جهم
[التمهيد - ابن عبد البر - ج ٤ - الصفحة ٢٤٢]
Ibn 'Abdul-Barr zei:
"En wat betreft de Murjiah, zij zeggen dat degene die het gebed niet verricht, een volmaakte gelovige is (omdat ze niet geloven dat daden deel uitmaken van Imaan). Voor hen is het genoeg om het gebed te erkennen, en is het verlaten ervan geen vermindering van Imaan, en dit is de gezegde van Abu Hanifa en de rest van de Murjiah, en het is ook de gezegde van Jahm ibn Safwan."
[Al-Tamheed - Ibn Abd al-Barr - Deel 4 - Pagina 242]
Abu Athari schrijft over basisprincipes binnen de Islam. Hij zet zijn kritische en goed onderzochte wijze in om de correcte kennis te verspreiden.
Zit je met vragen waar je graag een antwoord op wilt krijgen? Stel jouw algemene of specifieke vraag over de Islam. We staan voor je klaar en geven je binnen 48 uur antwoord.
Vraag stellen